W południe strzeż się baby z żelaznymi zębami! Kim jest Południca i jak ją rozpoznać?

Południca to przerażająca istota, która może ranić i zabijać swoje ofiary. Wiara w Południcę spotykana jest po dziś dzień, również w Polsce. Kim tak naprawdę jest ta istota, jak wygląda, kiedy atakuje i co zrobić, aby się przed nią chronić?

Historia pradawnych Słowian przepełniona jest mrocznymi legendami i wiarą w siły nadprzyrodzone. Ludy te żyły głównie z rolnictwa, przez co kult słońca miał dla nich ogromne znaczenie. Wierzyli w liczne bóstwa, co silnie kształtowało ich codzienną egzystencję. Swaróg i Świętowit to nie jedyni bogowie Słowian. Było ich znacznie więcej. Oprócz całego szeregu zabobonów i magicznych rytuałów, które były nieodłączną częścią tej specyficznej kultury, pradawni Słowianie czcili także domowe duszki, a wiara w tak zwanego świętego konia należała do codzienności.

Kim jest Południca?
Kim jest południca? Źródło obrazka: Historia mniej znana i zapomniana

Życie pradawnych Słowian nie było łatwe! Nie dość, że byli oni nieustannie atakowani przez osobników należących do sąsiedzkich społeczności, to Słowianie mieli mnóstwo wrogów wśród demonów, zjaw i wszelkiej maści potworów, których zamiary nie należały do najlepszych! Do najstraszniejszych wrogów Słowian zaliczana jest Południca. Celem tego strasznego bytu byli ludzie pracujący w polu. Dlaczego Słowianie tak bardzo bali się tej istoty?

Kim jest Południca?

Wiara w Południcę powszechna była w północnej części Słowiańszczyzny tj. Łużyce, Czechy, Słowacja, Polska, Ruś. Południcami stawały się dusze kobiet zmarłych tuż przed ślubem, w trakcie jego trwania, lub wkrótce po weselu.

W przeszłości Południce wzbudzały prawdziwy postrach wśród Słowian zajmujących się uprawą ziemi. W rzeczywistości wiara w ich istnienie spotykana jest po dziś dzień, choć w znacznie mniejszym stopniu niż dawniej, także w niektórych rejonach Polski. Południca to zasadniczo istota o kobiecym wyglądzie, która pojawia się na polach w samo południe (stąd też wywodzi się nazwa tego bytu) i znęca się nad swoimi ofiarami na różne sposoby. Czasami jest młoda, czasami stara, a dość często miewa przerażające żelazne zęby. Już samo patrzenie się na nie może doprowadzić do obłędu.

Południca - Ludowe wierzenia czy rzeczywistość?
Południca - Źródło obrazka: Demony słowiańskie - Południca

Zgodnie z pradawnymi słowiańskimi wierzeniami, Południca zazwyczaj odziana jest w białe płótno lub suknię w tym kolorze. Jej włosy często są długie, rozpuszczone i mocno rozczochrane. W ręku dzierży drąg, sierp lub tym podobny przedmiot. Południca wymierza karę każdemu, kto samotnie przebywa na polu w samo południe. Takie zachowanie może bowiem prowadzić do bardzo przykrych konsekwencji. Najłagodniejszą karą są zawroty i bóle głowy, a także zmęczenie i mdłości. Niestety bliski kontakt z Południcą może się kończyć o wiele gorzej! Południca jest w stanie ranić swoje ofiary na różne sposoby. Młodych mężczyzn zmusza do tańców aż do kalectwa. Potrafi ich też załaskotać na śmierć.

Słowianie bardzo poważnie traktowali zagrożenie ze strony Południc. Zgodnie z wierzeniami istoty te nawiedzają samotnie przebywających na polu ludzi, szczególnie wówczas gdy zmęczeni ucinają sobie drzemkę. Czasami zadają swoim ofiarom różnego rodzaju zagadki. W takich okolicznościach los pytanych zależy od udzielonej odpowiedzi. Południce są aktywne i niebezpieczne dla ludzi jedynie w pełnym słońcu. Wówczas nie ma przeciw nim jakiejkolwiek skutecznej ochrony – należy po prostu w okolicy południa unikać przebywania na polu, a w szczególności strzec się przed drzemką! Południca stroni od cienia, zatem w przeszłości osobom pracującym na polu zalecało się spędzać południe w cieniu drzew.

Południca z workiem na plecach
Południca z porwanym dzieckiem w worku na plecach - Źródło obrazka: Art Station - Dawid Urbaniak

Zgodnie z ludowymi wierzeniami niektórych ludów słowiańskich Południce, które ukazują się młodym parobkom jako piękne i całkiem nagie kobiety, mają zwyczaj zwabiać mężczyzn do seksu, w efekcie czego panowie nie mają sił na dalszą pracę. Powiada się, że takie współżycie z Południcą może w niektórych przypadkach skutkować nagłą śmiercią.

W niektórych opowiadaniach mówi się o południcach okaleczających swoje ofiary. Powiada się, że istoty te duszą śpiących na polu żniwiarzy i porywają dzieci bawiące się nieopodal upraw. W tym celu na plecach noszą worki, w których ukrywają swój łup.

Zwiastunem Południcy mają być falujące łany zboża w bezwietrzny dzień. Zjawisko to oznacza, że Południca niebawem nas nawiedzi!

Polska Południca

Jak wspomniano wcześniej, wiara w Południcę spotykana jest również we współczesnej Polsce. Wygląd typowej Południcy różni się tutaj w zależności od regionu. Przeważnie Południcę opisuje się w Polsce jako młodą, bardzo wysoką, bladą i chudą dziewczynę w białej sukni. W okolicach Łodzi Południca występuje jako trupio blada i przerażająca istota. W rejonach Podlasia przestrzega się przed jej nieziemską urodą, którą uwodzi młodych mężczyzn. Czasami jednak polska Południca pojawia się jako stara, wychudzona, szkaradna i mocno pomarszczona kobieta z długimi, przeraźliwie rozczochranymi włosami i strasznymi żelaznymi zębami.

Południca - Co to za istota? Czy naprawdę istnieje?
Czy Południca naprawdę istnieje? Źródło obrazka: Demony słowiańskie - Południca

Skąd wzięła się wiara w Południcę?

Niemalże każde ludowe wierzenie, legenda, czy też zabobon, mają w sobie choć odrobinę prawdy. Niektóre z nich wywodzą się z całkiem naturalnych, występujących w przyrodzie zjawisk. Inne mają na celu chronić ludzi przed zagrożeniem, które nie do końca da się logicznie wyjaśnić w określonym czasie i kręgu kulturowym.

Gdy jest upalnie i duszno, na polach mogą występować gwałtowne wiry powietrzne, które zwyczajnie oznaczają nadejście burzy. Objawy wywołane przez udar słoneczny są zaś bardzo podobne do kar wymierzanych przez Południcę. Pradawni Słowianie dobrze wiedzieli, że z osobami pracującymi na polu w samo południe często dzieje się coś niedobrego. Zdarzają się wówczas poparzenia, zawroty głowy, mdłości. W związku z tym uznali, że na osoby przebywające na polu czyha Południca – złowroga istota, której trzeba za wszelką cenę unikać. Słowianie zdawali sobie sprawę z faktu, iż praca w upalnym słońcu może mieć negatywne skutki. Choć nie potrafili w racjonalny sposób wyjaśnić przyczyny tego zjawiska, dzięki wierze w Południcę unikali ryzyka, chroniąc się tym samym przed udarem słonecznym.

Spodobał Ci się artykuł? Podziel się nim ze znajomymi!