Sól w nadmiarze to przedwczesna śmierć!

Czemu pomimo różnorodności dostępnych dziś ziół i przypraw, których dobroczynne efekty zdrowotne znane są od setek lat, na naszych stołach - jako dodatek smakowy do potraw - wciąż gości głównie sól? Czyżby sól była rzeczywiście tak smaczna, że ciężko jest się jej oprzeć, a może to jednak psychiczne uzależnienie od słonego smaku lub kulinarna tradycja? Na to pytanie prawdopodobnie nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ale wygląda na to, że bardzo chętnie powtarzamy błędy żywieniowe naszych przodków, przekazując sobie te złe nawyki z pokolenia na pokolenie. Podobnie jak z cukrem, Polacy uwielbiają sól i generalnie spożywają jej zbyt dużo.

Wszechobecna sól

W handlu zazwyczaj popyt kształtuje ofertę i tak właśnie ma się sytuacja z ogromnym zapotrzebowaniem społeczeństwa zachodniego na słony smak. Pomimo naukowo potwierdzonej szkodliwości spożywania dużych ilości soli, związek ten jest niestety obecny niemalże w każdym wysoko przetworzonym produkcie spożywczym, co oznacza, że jesteśmy nieustannie narażani na konsumowanie soli w nadmiernych ilościach, często w ogóle nie zdając sobie z tego sprawy. Najwięcej soli jest w śmieciowym jedzeniu, takim jak dania z restauracji typu fastfood, gotowe do zalania zupki i tym podobne produkty. Zauważ, że sól jest masowo dodawana do produktów takich jak pieczywo, sery białe i żółte, wszelkie wędliny i konserwy mięsne, chipsy i tym podobne produkty, przetwory i przekąski warzywne. Ponadto sami ją dodajemy prawie do wszystkiego co spożywamy, a nawet do wody, w której gotujemy makaron, ryż, bądź kaszę! Co z tego wynika? Otóż to, że na ogół niestety soli jadamy zbyt wiele! Czy jest to groźne dla naszego zdrowia? Niestety bardzo.

Ile soli dziennie?

Zdaniem Światowej Organizacji Zdrowia, dzienne spożycie soli przez osobę dorosłą nie powinno przekraczać 5 gramów, natomiast do celów znakowania żywności wartość referencyjna to 6 g dziennie na osobę. Należy mieć na uwadze fakt, że dzieci mają o wiele mniejsze zapotrzebowanie na sól niż osoby dorosłe, a na ogół jednak spożywają o wiele więcej chlorku sodu niż powinny. Dla celów znakowania żywności został ustanowiony tak zwany równoważnik soli, zakładając, że 1 g sodu odpowiada w przybliżeniu 2,5 g soli. Stąd wynika, że zawartość soli w produkcie spożywczym można w prosty sposób wyliczyć według wzoru:

sól (g) = sód (g) x 2,5Obliczona w ten sposób zawartość soli uwzględnia cały sód obecny w produkcie, a więc: sód z dodanej do żywności soli; sód naturalnie występujący w surowcach wchodzących w skład produktu; sód pochodzący z innych źródeł i znajdujący się w produkcie.

Co się dzieje z Twoim ciałem gdy spożywasz sól w nadmiarze?

Jak dobrze wiadomo, sól kuchenna to nic innego jak chlorek sodu. W większości przypadków w skutek nadmiaru sodu w naszym krwiobiegu początkowo najbardziej cierpią nerki. Aby rozcieńczyć nagromadzony w ciele sód, organizm wstrzymuje wodę, co oczywiście skutkuje zwiększeniem się ilości otaczającego komórki płynu, jak również powiększoną całościową objętością krwi, co z kolei wiąże się z wyższym ciśnieniem tętniczym i z większym obciążeniem pracy serca. W efekcie regularnie powtarzającego się nadmiaru sodu w organizmie, z biegiem czasu mogą się usztywniać naczynia krwionośne, prowadząc do bardzo wysokiego ciśnienia krwi i jego fatalnych skutków, takich jak zawał serca i udar mózgu.

Znaczenie potasu w diecie i równowaga sodowo-potasowa

Równowaga potasu i sodu w organizmie człowieka jest całkowicie niezbędna dla jego prawidłowego nawodnienia i funkcjonowania. Jak już wyjaśniono wcześniej, nadmiar sodu skutkuje gromadzeniem się zbyt dużych ilości wody w ciele, ale jego niedobór też może być groźny dla zdrowia, gdyż prowadzi do odwodnienia i zaburzeń pracy serca! Podobnie jak w przypadku sodu, z potasem też nie należy przesadzać, zarówno w jedną, jak i w drugą stronę.

Sód i potas to dwa pierwiastki, które - w pewnym sensie - wywierają całkiem odwrotny wpływ na ludzkie ciało. Podczas gdy nadmiar sodu znacznie zwiększa ciśnienie krwi, spożywany w odpowiednich ilościach potas może pomóc rozluźnić naczynia krwionośne, wydalić z organizmu sód i obniżyć ciśnienie tętnicze. Pomimo, iż wszyscy lekarze o tym dobrze wiedzą, to niestety nasza codzienna dieta na ogół dostarcza nam zbyt małych ilości potasu i zbyt dużo sodu, głównie w postaci soli kuchennej. Niedobór potasu ma swoje konsekwencje, ale jego nadmiar też może być bardzo niebezpieczny dla organizmu. Dzienne zapotrzebowanie na potas wynosi około 2000-3000 mg. Niedobór potasu może się objawiać obrzękiem nóg i rąk, nadciśnieniem tętniczym, nieregularnym biciem serca i skurczami mięśni, a także uczuciem zmęczenia i zdenerwowania.

Niebezpieczna sól

Do czego prowadzą nasze błędne - pod względem równowagi sodowo-potasowej - nawyki żywieniowe? Otóż przeważnie do poważnych zaburzeń pracy nerek i serca, co długoterminowo może mieć fatalne, zagrażające życiu, konsekwencje. Przeprowadzone w tym kierunku, bardzo liczne badania naukowe jednoznacznie wykazują, że osoby regularnie spożywające zbyt wiele sodu, a jednocześnie za mało potasu, są bardziej narażone na przedwczesny zgon z powodu zawału serca lub jakiejkolwiek innej przyczyny, niż osoby stosujące dobrze zbilansowaną pod tym względem dietę. Co zaskakujące, badania wykazały również, że osoby z najwyższym stosunkiem sodu do potasu w codziennej diecie są narażone na dwukrotnie wyższe ryzyko zgonu z powodu zawału serca, niż osoby o najniższym współczynniku, a jednocześnie są narażone na aż o 50 procent większe ryzyko śmierci z jakiejkolwiek przyczyny! To niestety nie wszystko na temat negatywnego wpływu nadmiaru soli na nasze zdrowie. Zdaniem organizacji World Cancer Research Fund i American Institute for Cancer Research nadmiar tego związku może powodować raka żołądka. Ponadto naukowcom udało się dowieść, że nadmierne spożywanie soli może być przyczyną osteoporozy nawet w młodym wieku.

Wnioski

Faktem jest, że spożywana w nadmiarze sól prowadzi do poważnych chorób i przedwczesnej śmierci. Aby temu przeciwdziałać, warto jest stosować dietę ubogą w sód, a za to bogatą w potas. Co należy jeść, a czego powinno się unikać? Otóż, aby uzyskać korzystną dla zdrowia proporcję sodu i potasu w organizmie, zazwyczaj wystarczy spożywać więcej świeżych warzyw i owoców, które są naturalnie bogate w potas i mają bardzo niską zawartość sodu. Jedz mniej pieczywa, sera i przetworzonego mięsa, ponieważ głównie tego typu produkty zawierają dużo sodu i mało potasu. Ponadto warto unikać wszelkiego rodzaju wysoko przetworzonych produktów spożywczych, gdyż zawierają one spore ilości soli. Bibliografia: Cook NR, Cutler JA, Obarzanek E, et al. Long term effects of dietary sodium reduction on cardiovascular disease outcomes: observational follow-up of the trials of hypertension prevention Cook NR, Obarzanek E, Cutler JA, et al. Joint effects of sodium and potassium intake on subsequent cardiovascular disease: the Trials of Hypertension Prevention follow-up study Appel LJ, Moore TJ, Obarzanek E, et al. A clinical trial of the effects of dietary patterns on blood pressure. DASH Collaborative Research Group World Cancer Research Fund, American Institute for Cancer Research. Food, Nutrition, Physical Activity, and the Prevention of Cancer: A Global Perspective. London; 2007 He FJ, MacGregor GA. A comprehensive review on salt and health and current experience of worldwide salt reduction programmes.