Tysiące olbrzymich dzbanów, ważących po kilkanaście ton! Kto je tam porozrzucał?

Na północnym krańcu Gór Annamskich, w Loasie, znajduje się Płaskowyż Xiangkhoang. To właśnie tam mieści się legendarna Równina Dzbanów. Pośród tropikalnej roślinności, jakby porozrzucane przez nieznaną rasę olbrzymów, poniewierają się tysiące ogromnych i niezmiernie ciężkich dzbanów.

Jak dotąd, w Laosie zlokalizowano ponad 90 miejsc z tajemniczymi naczyniami. W każdej z tych lokalizacji znajduje się od jednego do 400 kamiennych dzbanów. Różnią się one wysokością, a ich średnica wynosi od 1 do 3 m. Ciężar największych naczyń dochodzi nawet do 13 ton. Kształt dzbanów jest przeważnie cylindryczny, a dno zawsze szersze niż góra. Kamienne naczynia nie są zdobione, za wyjątkiem jednego egzemplarza.

Wielką tajemnicą jest nie tylko przeznaczenie olbrzymich naczyń, ale również ich pochodzenie, zważywszy na fakt, iż skały, z jakich je wykonano, absolutnie nie występują w okolicy, a transportowanie najcięższych egzemplarzy stanowiłoby niemałe wyzwanie nawet w dzisiejszych czasach. Do produkcji dzbanów użyto granitu, piaskowca i innych rodzajów skał.

Większość gigantycznych dzbanów posiada cylindryczny kształt, choć niektóre z nich są owalne, czy też prostopadłościenne. Poza samymi naczyniami, odkryto też okrągłe dyski, które prawdopodobnie wykorzystywano jako przykrywki.

Znaczna większość tajemniczych dzbanów jest skupiona w grupach. Największa z nich składa się z ponad 250 naczyń różnej wielkości. Ze względu na panujące zagrożenia, dostęp dla osób zwiedzających zabytkowe naczynia jest mocno ograniczony. Płaskowyż Dzbanów jest bowiem jednym z najniebezpieczniejszych stanowisk archeologicznych na świecie. Tysiące niewybuchów, przede wszystkim bomb kasetowych, pozostałość masowych bombardowań amerykańskich w czasie wojny w Laosie, stanowią do dziś przyczynę nieszczęśliwych wypadków.

Kto wykonał olbrzymie dzbany?

Choć niektóre opowiadania ludowe głoszą, iż dzbany z Xiangkhoang są dziełem pradawnej rasy olbrzymów, to w rzeczywistości, wiedza o ich pochodzeniu opiera się jedynie na przypuszczeniach.

Niektórzy archeolodzy są zdania, że tajemnicze naczynia to dzieło prehistorycznego ludu z grupy językowej mon-khmer, o którym wiemy bardzo niewiele. Nie wiadomo jednak kiedy dokładnie naczynia powstały, jakich narzędzi użyto do ich produkcji, ani w jaki sposób pozyskano niezbędne surowce. Prof. Thongsa Sayavongkhamdy, dyrektor laotańskiego Departamentu Muzeów i Archeologii uważa, że urny powstały około 2000 lat temu (źródło 1).

Jakie było przeznaczenie tajemniczych naczyń?

Funkcja, jaką w dalekiej przeszłości pełniły zabytkowe naczynia z Xiangkhoang jest obecnie wielką niewiadomą. Tak, czy inaczej, ktoś musiał zadać sobie wiele trudu aby je wyprodukować. Nawet dysponując dzisiejszą technologią, wytworzenie tak gigantycznych dzbanów z twardej skały, wiązałoby się z nieprzeciętnym wkładem zasobów. Z tego powodu przypuszcza się, że olbrzymie dzbany musiały pełnić niezmiernie ważną funkcję. Ale jaką?

Badacze Płaskowyżu Dzbanów nie mają bladego pojęcia do czego mogły służyć tak olbrzymie naczynia. Niektórzy z nich snują hipotezę, iż mogły one być pojemnikami na wodę. Argumentują, iż miała się w nich odkładać deszczówka, do późniejszego użytku przez podróżujących handlowców. Jednak, wielu badaczy obala tą hipotezę, ze względu na fakt, iż otwory naczyń są zbyt małe, aby dzbany mogły skutecznie pełnić taką funkcję.

Inni przypuszczają, że w tajemniczych naczyniach przechowywano ludzkie szczątki. Ze względu na fakt, iż w okolicy odkryto masowe ilości ludzkich kości i różnego rodzaju narzędzia, spośród wszelkich hipotez dotyczących funkcji gigantycznych dzbanów, najbardziej trafna wydaje się być ta, która głosi, iż były one swego rodzaju urnami na ludzkie szczątki.

W latach trzydziestych ubiegłego stulecia, dogłębnie eksplorując tajemniczy obszar, archeolog Madeleine Colani natrafiła na jaskinię zapełnioną ludzkimi szczątkami. Colani odkryła również prymitywną konstrukcję z kominami dymnymi, która mogła pełnić funkcję krematorium. Znaleziska słynnej archeolog rzeczywiście skłaniają do zaakceptowania tezy, iż olbrzymie urny służyły do przechowywania ludzkich prochów.

Pytania bez odpowiedzi

Pomimo licznych teorii odnoszących się do pochodzenia i funkcji tajemniczych dzbanów, wiele pozostaje do wyjaśnienia. Nawet zakładając, że naczynia rzeczywiście pełniły funkcje urn na ludzkie szczątki, to czemu dzbany są aż tak duże? Dlaczego wykonano je z surowców, których nie można pozyskać w najbliższych okolicach? W jaki sposób transportowano tak ciężkie dzbany, lub bryły, z których potem wykuto naczynia?

Bibliografia:

1 - Wikipedia - Równina Dzbanów.