Psychologia pracy - Badania psychotechniczne dla pracowników
Psychologia pracy jest dziedziną psychologii stosowanej. Jej początki sięgają drugiej dekady ubiegłego stulecia. Były to czasy cechujące się gwałtownym i burzliwym rozwojem przemysłu, gdy to przedsiębiorcy po raz pierwszy w znanej nam historii ludzkości zaczęli szukać skutecznych metod poprawy wydajności swoich pracowników, tak aby niższym kosztem można było osiągnąć te same, a nawet lepsze rezultaty.
Choć początkowo psycholog pracy skupiał się prawie wyłącznie na analizowaniu i usprawnianiu zachodzących w przedsiębiorstwach mechanizmów z udziałem zasobów ludzkich, obecnie specjaliści tej dziedziny wiedzy zajmują się także badaniem i monitorowaniem psychicznego zdrowia poszczególnych pracowników.
Na czym polegają przykładowe zadania psychologa pracy? Otóż, pomimo, iż dobre stosunki pomiędzy osobami zatrudnionymi na różnych szczeblach stanowią podstawę wydajności i efektywności całego zespołu, czasami atmosfera panująca w firmach bywa ponura i napięta. Ludzie w różny sposób reagują na stres, a niektóre sytuacje mogą nie tylko pogarszać wydajność pracowników, ale także negatywnie wpływać na pozycję i wizerunek firmy w danej branży.
Do czynników mogących wywołać nieprzewidywalne reakcje ze strony pracowników należą – przykładowo - wykonywanie zadań pod presją czasu, bądź świadomość lub podejrzenie, że zadania zostają przydzielone niesprawiedliwie. W niektórych przypadkach, nieadekwatna reakcja któregoś z pracowników na tego rodzaju bodźce może prowadzić do obniżenia efektywności pracy całego zespołu. W tego typu sytuacjach psycholog pracy ocenia wpływ czynników stresogennych na pracowników, określa możliwe źródła konfliktów w kadrach i stara się znaleźć najskuteczniejsze rozwiązanie problemu.
Psychologia pracy - Badanie psychotechniczne pracowników
Zgodnie z aktualnymi przepisami prawnymi, na pracodawcy spoczywa obowiązek kierowania pracownika na badanie psychologiczne (psychotechniczne) w przypadku, gdy jest to wymagane w przepisach branżowych. Lekarz wykonujący badanie profilaktyczne pracownika, może skierować go na badania psychologiczne wówczas, gdy stwierdzi, że wykonywanie określonych zadań wymaga od pracownika sprawności psychoruchowej. Badania psychologiczne są wówczas niezbędne do prawidłowej oceny zarówno stanu zdrowia pracownika, jak i jego predyspozycji do wykonywania określonego zakresu zadań.
Badania psychotechniczne pracowników – Dla jakich zawodów są wymagane?
W niektórych branżach zawodowych, skupienie, czujność i opanowanie emocjonalne pracowników są podstawą odpowiedzialnego i bezpiecznego wykonywania własnego zakresu obowiązków. Może od tego zależeć ludzkie zdrowie, a nawet życie. Z tego powodu, niektórzy pracownicy muszą być regularnie badani pod kątem psychologicznym.
Kiedy wymagane są badania psychologiczne? Lista zawodów podlegających temu obowiązkowi może okazać się zaskakująco długa!
Zawody, dla których wymagane jest przejście testów psychologicznych, wymieniono w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie rodzajów prac wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej. Dodatkowo, o konieczności przeprowadzania badan psychotechnicznych dla osób wykonujących określone zawody, wspominają zarówno Kodeks Pracy, jak i poszczególne ustawy, takie jak – przykładowo - ustawa o transporcie drogowym. Jeszcze inne podstawy prawne przewidują badania psychotechniczne dla zawodów takich jak policjant, czy też wojskowy.
Przykładowe zawody, dla których obowiązkowe są badania psychotechniczne:
- osoby wykonujące pracę na wysokości;
- kierowcy zatrudnieni w firmach typu Uber czy Bolt;
- motorniczy tramwaju;
- górnicy;
- kierowcy transportu publicznego;
- operatorzy wózków widłowych;
- operatorzy maszyn wyburzeniowych;
- operatorzy platform hydraulicznych;
- piloci morscy;
- piloci samolotowi;
- ochroniarze.
Jak wygląda badanie psychotechniczne pracownika?
Choć, w zależności od wykonywanego zawodu, szczegółowy przebieg badania psychotechnicznego może się nieco różnić, to generalnie, w trakcie wywiadu psycholog pracy bada osobowość kandydata, a następnie ocenia jego sprawność intelektualną, koncentrację, spostrzegawczość, szybkość podejmowania decyzji.
Czy na badanie psychotechniczne trzeba się przygotować?
Badania psychologiczne (psychotechniczne) pracowników nie wymagają szczególnych przygotowań ze strony kandydatów. Należy jednak pamiętać, że powinno się na nie przyjść wypoczętym, a w dniu poprzedzającym badanie przeciwwskazane jest spożywanie środków psychoaktywnych!
Czym jeszcze zajmuje się psycholog pracy?
Oprócz sytuacji wymienionych powyżej, psycholog pracy pomaga pracownikom uporać się ze złym samopoczuciem psychicznym wynikającym ze stresu, jakiego mogą doświadczać w związku z obejmowaną posadą. Jednym z czynników, które zazwyczaj wywołują przewlekły stres, jest tak zwany mobbing. Zjawisko to polega na nękaniu, prześladowaniu, bądź poniżaniu pracownika w miejscu zatrudnienia. Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem, każdy pracodawca jest zobowiązany przeciwdziałać mobbingowi.