Spaliny samochodowe to poważne zagrożenie zdrowia publicznego!

Jak samo określenie 'silnik spalinowy' sugeruje, każda tego typu maszyna produkuje spaliny, które emitowane są do powietrza. Rzadko kto jednak zastanawia się, nad tym, jakie substancje zawierają spaliny i jaki może być zdrowotny efekt oddychania typowo miejskim, dogłębnie zanieczyszczonym spalinami powietrzem, szczególnie gdy chodzi o efekty długoterminowe takiej ekspozycji.

Pozorne szczęście w całym tym nieszczęściu to fakt, że postęp technologiczny, coraz to bardziej ukierunkowany w stronę ochrony środowiska, sprawia, iż pojedyncze pojazdy spalinowe produkują z roku na rok coraz to mniej szkodliwych substancji. Pozornie pocieszający może być także fakt, iż spora ilość dzisiejszych nowoczesnych i wręcz super ekologicznych pojazdów, jeżdżąc po ulicach zanieczyszczonych miast, emituje czystsze powietrze niż to, które pobiera z otoczenia w celu umożliwienia samego procesu spalania! Lecz prawda jest również taka, że na świecie pojazdów spalinowych jest coraz więcej. Nie tylko samochody osobowe, lecz także tiry, różnego rodzaju maszyny budowlane, pociągi, a także statki i samoloty przyczyniają się do nieustannego zatruwania naszego środowiska naturalnego. Największą ilość maszyn wyposażonych w silniki spalinowe, stanowią dziś różnego rodzaju samochody, a najgorsza sytuacja panuje w dużych aglomeracjach miejskich. Powietrze, którym oddychają mieszkańcy miast, to prawdziwa mikstura wszelkiego rodzaju zabójczych trucizn!

Co zawierają spaliny

Co zawierają spaliny samochodowe? Otóż okazuje się, że jest w nich mała ilość nieszkodliwych, bardzo dużo szkodliwych, a jeszcze więcej ekstremalnie szkodliwych dla ludzkiego zdrowia substancji i pierwiastków. Niektóre z nich, gdy dostają się do ludzkiego organizmu, sieją w nim niekiedy powolne, ale kompletne spustoszenie. Inne zaś są szkodliwe głównie dla naszego środowiska naturalnego, co niestety odbija się z czasem również na naszym zdrowiu i samopoczuciu.

Spaliny, w zależności od rodzaju paliwa, a także od stosowanej technologii spalania, mogą zawierać bardzo dużo, różnego rodzaju trucizn. Niektóre z nich (azot, wodór, tlen) są zupełnie nieszkodliwe ani dla człowieka, ani dla środowiska naturalnego. Substancje i pierwiastki zawarte w spalinach, w zależności od ich stopnia spalenia, mogą być emitowane do środowiska w stanie ulotnym, ciekłym bądź nawet stałym, w postaci mikrocząsteczek. Oto krótka lista tylko niektórych szkodliwych dla zdrowia i środowiska naturalnego składników spalin:

• ołów i związki ołowiu (bardzo szkodliwe dla człowieka i środowiska);
• sadza, dymy, różne popioły, cząsteczki metali;
• węglowodory (HC) i rozmaite ich pochodne;
• tlenek i dwutlenek węgla (CO, CO2);
• tlenek i dwutlenek azotu (ekstremalnie groźne dla człowieka);
• tlenek, dwutlenek, trójtlenek siarki.

Spaliny szkodzą i zabijają

Zanieczyszczone spalinami powietrze to jedna z podstawowych przyczyn licznych groźnych i trudno uleczalnych chorób cywilizacyjnych. Statystyczne dane potwierdzają, iż w niektórych krajach spaliny samochodowe przyczyniają się do większej ilości corocznych śmiertelnych ofiar ludzkich niż wszelkie wypadki drogowe razem wzięte! Obecność spalin w powietrzu dużych miast to jedna z głównych przyczyn rozwoju astmy u dzieci i u osób starszych. Powietrze miejskie z dnia na dzień staje się coraz bardziej zanieczyszczone, a osób cierpiących na astmę wciąż przybywa. Przeprowadzone w tym kierunku badania naukowe wykazały, że spaliny powodują u człowieka także rozwój różnego rodzaju alergii i kataru siennego.

Niektóre badania naukowe wskazują na to, że dzieci w okresie prenatalnym, wystawione na przewlekłe działanie spalin wskutek zamieszkiwania lub przewlekłego przebywania ich ciężarnych matek w dużych miastach, narażone są na większe prawdopodobieństwo urodzenia się z upośledzeniami, zwiększoną podatnością na choroby lub zbyt niską masą ciała. Ryzyko wystąpienia powikłań zdrowotnych zwiększa się szczególnie u osób zamieszkujących, bądź często przebywających w pobliżu dróg o zwiększonym natężeniu ruchu. Wiele osób niestety nie przyjmuje do świadomości faktu, iż spaliny są bardzo szkodliwe dla zdrowia, ponieważ mieszka w mieście od urodzenia i nie wyobraża sobie życia bez spalin. Jednymi z najbardziej szkodliwych dla człowieka substancji zawartych w spalinach są tlenek azotu i dwutlenek azotu. To prawdziwe bestie wśród trucizn spalinowych. Nawet lekkie zatrucie tlenkiem azotu może, między innymi, objawiać się drętwieniem nóg i rąk. Również tlenek węgla, obecny w powietrzu miejskich aglomeracji, może definitywnie i kompletnie zniszczyć człowiekowi zdrowie. Nawet niewielkie, ale regularnie wdychane dawki tej substancji mogą być dla człowieka bardzo niebezpieczne. Efektem mogą być zaburzenia ciśnienia krwi, zawroty głowy, kołatanie serca. Zdarzają się coraz częściej przypadki zmian zdrowotnych u ludzi, najczęściej zaburzenia sercowo-naczyniowe, bądź częste bóle głowy, migreny, zmiany w morfologii krwi, których przyczyny bywają lekarzom trudne do wyjaśnienia. W wielu przypadkach zmiany te związane są z długotrwałym przebywaniem w dużych miastach. Bardzo szkodliwe są również różnego rodzaju węglowodory, które wydostają się do powietrza wraz ze spalinami. Węglowodory, w zależności od ich odmiany, mogą przykładowo działać silnie rakotwórczo, wywoływać na ludzkim mózgu efekt podobny do następstwa zażycia ciężkich narkotyków, a niektóre z nich, szczególnie bardzo groźny benzen, w dużych stężeniach mogą nawet wywołać natychmiastową śmierć. Zawarte w spalinach tak zwane cząstki stałe, którymi mogą przykładowo być cząsteczki węgla, cząsteczki metali, bądź cząsteczki związków azotu i siarki, są efektem niekompletnego spalania paliwa i mogą wydostawać się do otoczenia w stanie stałym lub ciekłym. Tego typu cząstki stałe są bardzo szkodliwe dla ludzkiego zdrowia, tym bardziej, że mogą nasycać się jeszcze bardziej niebezpiecznymi od siebie samych związkami, np. związkami ołowiu, przed przedostaniem się do ludzkiego organizmu. Absolutnie nie ma żartów także z dwutlenkiem i trójtlenkiem siarki zawartych w spalinach, które mogą, między innymi, powodować niebezpieczne zmiany morfologii krwi, których lekarze często nie potrafią w prosty sposób ustalić konkretnej przyczyny.

Przestroga dla miejskich sportowców

Wiele osób zamieszkujących miasta regularnie uprawia sport w pobliżu miejskich dróg o zwiększonym natężeniu ruchu. Nic bardziej bezmyślnego i zagrażającego zdrowiu! Wskutek procesów zachodzących w ludzkim organizmie podczas wysiłku aerobowego, człowiek uprawiający sport w pobliżu ruchliwych dróg wchłania do swojego organizmu o wiele więcej szkodliwych substancji niż w trakcie spoczynku, bądź typowego przemieszczania się po mieście. Uprawianie sportu w takich warunkach może przynieść o wiele więcej szkód niż korzyści. W efekcie miejskiej aktywności fizycznej, z czasem Twoje naczynia krwionośne mogą stać się mniej elastyczne i bardziej podatne na pęknięcia! Zamiast biegać, bądź jeździć na rowerze, wzdłuż zatłoczonych dróg, o wiele lepiej jest udać się w tym celu do miejskiego parku, bądź innej zielonej przestrzeni, gdzie stężenie szkodliwych substancji w powietrzu jest o wiele mniejsze niż przy ruchliwych drogach. Różnica dotycząca stopnia zanieczyszczenia powietrza, pomiędzy główną trasą, a miejskim parkiem, może być naprawdę spora i warto mieć ten fakt na uwadze.

Wiele osób uprawiających sport w mieście uważa, iż lepiej się ruszać w spalinach, niż w ogóle tego nie robić. Z jednej strony, jeżeli chodzi o zachowanie szczupłej sylwetki, może to być częściową prawdą. Jednak, żadnych prawdziwych korzyści zdrowotnych nie da się w ten sposób osiągnąć. Spaliny bowiem drastycznie niszczą układ oddechowy i powodują osadzanie się szkodliwych substancji - w tym metali ciężkich - także w naczyniach krwionośnych. Stopniowo doprowadza to do bardzo groźnych powikłań zdrowotnych. Uprawianie wszelkiego rodzaju aktywności fizycznej owszem, ale w miejscach, gdzie powietrze jest choćby względnie czyste, a nie przy drogach.

Jak zminimalizować ryzyko

Ewidentny jest fakt, iż obecnie nie da się kompletnie uniknąć ekspozycji na spaliny. Technologia motoryzacyjna rozwija się w dobrym kierunku, który powinien z czasem skutkować coraz to mniej szkodliwymi dla zdrowia i środowiska napędami aut. Na rynku pojawiają się coraz to doskonalsze rozwiązania z branży motoryzacyjnej. Optymalną alternatywę dla silników spalinowych stanowią dziś pojazdy napędzane elektrycznie. Dzisiejsze auta elektryczne potrafią przejechać nawet do około 500 kilometrów za jednym doładowaniem akumulatorów. Innym ciekawym rozwiązaniem problemu emisji spalin samochodowych mogą być auta napędzane wodorem, nad którymi naukowcy pracują od dziesiątek lat. Pierwsze seryjnie produkowane tego typu auta powoli zaczynają się pojawiać na rynkach niektórych krajów. W oczekiwaniu na lepsze czasy i kompletnie pozbawione spalin powietrze w miastach, można już teraz zacząć podejmowanie pewnych środków ostrożności, które powinny w znacznym zakresie zminimalizować ryzyko ekspozycji na działanie szkodliwych substancji zawartych w spalinach samochodowych. Osoby często przemieszczające się przez ulice dużych miast powinny zastanowić się nad stosowaniem specjalnych maseczek ochronnych, które pomimo sporej popularności w całej Europie, w Polsce nie są zbyt powszechnie stosowane. Podczas jazdy autem, w miejscach największego zanieczyszczenia powietrza spalinami warto zamykać szyby i stosować recyrkulację powietrza. Należy unikać przemieszczania się pieszo w pobliżu dróg o bardzo natężonym ruchu, wybierając alternatywne trasy przez mniej zatłoczone ulice. Gdy przejście chodnikiem wzdłuż drogi o natężonym ruchu pojazdów mechanicznych jest nieuniknione, to należy trzymać się po najbardziej oddalonej od jezdni stronie chodnika, gdzie stężenie zanieczyszczeń w powietrzu jest już o wiele mniejsze niż bezpośrednio przy samej ulicy. Długoterminowo te kilka metrów odległości to o wiele mniejszy uszczerbek na zdrowiu! Podobnie, podczas stania na przystankach autobusowych, warto trzymać się jak najdalej od jezdni. Spacer z małymi dziećmi wzdłuż zanieczyszczonych spalinami miejskich ulic to niezbyt dobry pomysł, a w takim celu zawsze lepiej będzie wybrać się do miejskiego parku, gdzie stężenie niebezpiecznych substancji w powietrzu jest przeważnie o wiele niższe niż wzdłuż zatłoczonych samochodami dróg. Kupując nowe auto warto zastanowić się, w miarę możliwości finansowych, nad modelami napędzanymi elektrycznie, bądź rozwiązaniami hybrydowymi.