Ból głowy, przeziębienie, grypa? Leki bez recepty mogą Cię zabić!

W sezonach wzmożonego występowania infekcji objawiających się gorączką i zapaleniem górnych dróg oddechowych w mediach radykalnie zwiększa się liczba reklam promujących popularne leki rzekomo zwalczające przeziębienie i grypę. Producenci tych preparatów obiecują cudowne działanie i natychmiastową ulgę. Prawda jest jednak taka, że tego typu preparaty wcale nie są cudowne i nie są w stanie zwalczyć jakichkolwiek wirusowych infekcji grypopodobnych, a tym bardziej prawdziwej grypy ani typowych – nawet łagodnych – zakażeń bakteryjnych. Na dodatek, zawarte w nich składniki często mogą nam bardziej zaszkodzić niż pomóc. Jeśli stosując je zauważamy, że zdrowiejemy, to dzieje się tak tylko i wyłącznie za sprawą naszego układu odpornościowego, a nie w efekcie działania tego typu leków. To prawda, że niektóre takie preparaty zawierają aktywne substancje mogące zmniejszyć odczuwalność dokuczających nam objawów choroby, ale czy w tym celu warto ryzykować własnym zdrowiem, a nawet życiem?

Czy wiesz co tkwi w popularnych preparatach rzekomo zwalczających objawy przeziębienia i grypy, nawet w takich, po które prawdopodobnie sięgasz gdy dopada Cię ból głowy? Czy zdajesz sobie sprawę, czym może grozić ich zażywanie? Aby zapoznać się z ryzykiem stosowania danego wyrobu leczniczego wypadałoby przynajmniej przeczytać uważnie ulotkę, o czym producent wyraźnie powiadamia nas w reklamach – aby potem nie było, że nie zostaliśmy ostrzeżeni! W ten sposób producent zwala całą odpowiedzialność na pacjenta – który na ogół niestety ulotki nie czyta. Z raportów CBOS wynika, że jedynie co ósmy Polak zagląda do ulotek załączonych do zażywanych leków! Niestety, niektóre z tych preparatów mogą zawierać substancje, które w pewnych okolicznościach stają się poważnym zagrożeniem dla zdrowia. Tylko uważnie czytając ulotkę możemy z grubsza dowiedzieć się o możliwych działaniach niepożądanych (nawet takich, które wymagają pilnej interwencji medycznej), ewentualnych interakcjach z innymi lekami oraz zapoznać się z ostrzeżeniami dotyczącymi stosowania danego preparatu przez osoby ze specyficznymi dolegliwościami zdrowotnymi. Przyjmowanie leków ma swoje zalety, ale może być ryzykowne. Nie wspominając o niegroźnych dla zdrowia efektach ubocznych - niektóre leki mogą powodować tycie, ospałość, problemy z koncentracją - warto wiedzieć, iż wiele preparatów leczniczych, nawet tych dostępnych bez recepty, może cechować się dość groźnymi działaniami niepożądanymi. Jakie substancje czynne znajdują się w popularnych preparatach zwalczających objawy przeziębienia i grypy, dostępnych bez recepty? Otóż są to głównie:

• Substancje przeciwgorączkowe (wykazujące również ewentualne działanie przeciwbólowe, lub przeciwzapalne);
• Fenelefryna (chlorowodorek fenylefryny);
• Pseudoefedryna.

Niestety wszystkie składniki z powyższej listy stwarzają duże zagrożenie nie tylko dla zdrowia, ale czasami także i życia pacjentów!

Substancje przeciwgorączkowe

Gdy dopada nas klasyczne przeziębienie, zazwyczaj gorączkujemy. Preparaty lecznicze zwalczające objawy przeziębień przeważnie zawierają składnik, którego celem jest obniżenie podwyższonej temperatury naszego ciała. Może to być przykładowo substancja należąca do grupy NLPZ - niesteroidowe leki przeciwzapalne (np. ibuprofen, aspiryna, metamizol) lub paracetamol (lek o niewyjaśnionym do końca mechanizmie działania). Na którykolwiek z tych składników byś się nie zdecydowała, powinnaś wiedzieć o tym, że każdy z nich stanowi pewne ryzyko dla Twojego zdrowia! Gdy dopadnie Cię przeziębienie, koniecznie uważaj aby nie przedawkować leków! Najczęstszym błędem popełnianym przez gorączkującego „przeziębionego” pacjenta jest jednoczesne przyjmowanie różnych preparatów dostępnych bez recepty. To bardzo ryzykowne, gdyż mogą one zawierać te same lub należące do tej samej grupy leków substancje przeciwgorączkowe. Przykładowo jeden z nich może zawierać Ibuprofen, a drugi Metamizol. Obie substancje należą do grupy NLZP! Pomimo, iż składniki czynne nie są identyczne, w dużym stopniu grozi to zwiększeniem ryzyka wystąpienia objawów przedawkowania. Jednoczesne zażywanie różnych preparatów bez zapoznania się z ostrzeżeniami widniejącymi w ulotce może skończyć się fatalnie! Dla własnego dobra zawsze czytaj ulotkę i nigdy nie przekraczaj bezpiecznej dawki danego składnika czynnego. Na opakowaniach podany jest zawsze zalecany odstęp między kolejnymi dawkami i maksymalna bezpieczna ilość danej substancji na dobę. Jeśli po zażyciu leku z danej grupy gorączka nie spada, przeważnie po 2-3 godzinach można zastosować dawkę leku należącego do zupełnie innej grupy. Można przykładowo (w zależności od widniejących na ulotce przeciwwskazań i zaleceń lekarza) podawać na przemian ibuprofen i paracetamol. To klasyczna i generalnie zalecana przez lekarzy kombinacja leków. Podobnie nie łącz ibuprofenu z kwasem acetylosalicylowym! Obie substancje należą do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ). Łączenie tych związków znacznie zwiększa ryzyko przedawkowania oraz groźnych działań niepożądanych. Zachowaj ostrożność w przyjmowaniu leków na przeziębienie z grupy NLZP również wówczas, gdy przykładowo stosujesz Diklofenak (np. Voltaren). Przedawkowanie to jednak nie jedyne zagrożenie w przypadku leków przeciwgorączkowych. Te substancje mogą powodować bardzo poważne działania niepożądane - nawet u osób całkiem zdrowych i przy rzekomo bezpiecznych dawkach! Ostrożnie z Pyralginą! To bardzo niebezpieczna substancja! Metamizol (popularna Pyralgina) może powodować niedokrwistość, poważne zmiany morfologiczne, uszkodzenia szpiku kostnego - nawet ze skutkiem śmiertelnym. Ze strony przewodu pokarmowego mogą wystąpić: nudności, wymioty, bóle brzucha, biegunka, uszkodzenie wątroby. Metamizol może wywoływać niebezpieczne dla życia reakcje alergiczne, bóle i zawroty głowy, przewlekłe śródmiąższowe zapalenie nerek z martwicą brodawek nerkowych, retencję wody i sodu, obrzęki, wstrząs anafilaktyczny! Nawet w zalecanych dawkach Pyralgina może wywołać ciężką, zagrażająca życiu chorobę, spowodowaną znacznym zmniejszeniem się liczby białych krwinek, co osłabia mechanizmy obronne organizmu.

Bardzo dużą ilość działań niepożądanych odnotowano także w przypadku popularnego Ibuprofenu (np. Nurofen i inne złożone preparaty zawierające w swoim składzie Ibuprofen). Przykładowo - w zależności od producenta - na ulotce dla pacjenta mogą widnieć następujące skutki niepożądene:

• dezorientacja;
• drgawki;
• aseptyczne zapalenie opon mózgowych z gorączką lub śpiączką;
• niewydolność nerek;
• martwica brodawek nerkowych;
• zapalenie wątroby, trzustki, żółtaczka;
• leukopenia (zmniejszenie liczby białych krwinek);
• toksyczne martwicze oddzielenie się naskórka (zespół Lyella);
• łysienie;
• obrzęk twarzy, krtani, języka;
• duszność; tachykardia – zaburzenia rytmu serca;
• hipotensja – nagłe zmniejszenie ciśnienia tętniczego krwi;
• ostry wstrząs;
• zaostrzenie astmy;
• skurcz oskrzeli;
• niedociśnienie;
• nadciśnienie tętnicze;
• niewydolność serca związane ze stosowaniem leków z grupy NLPZ w dużych dawkach;
• krwawienie z przewodu pokarmowego (mogące doprowadzić do zgonu) i perforacja, szczególnie u osób w podeszłym wieku.

Oto specyficzne, widniejące na niektórych ulotkach ostrzeżenie dotyczące Ibuprofenu:

A co z Paracetamolem? Podobno jest „bezpieczny”. Otóż nawet przyjmowanie rzekomo „bezpiecznego” paracetamolu może między innymi powodować:

• Zmniejszenie liczby płytek krwi (trombocytopenia);
• Zmniejszenie liczby białych krwinek (leukopenia, agranulocytoza);
• Nudności, wymioty, biegunka;
• Niebezpieczne skurcze oskrzeli u pacjentów nadwrażliwych;
• Obrzęk twarzy, warg, języka, gardła;
• Trudności w oddychaniu;
• Zagrażający życiu wstrząs anafilaktyczny - wymaga pilnej interwencji lekarza;
• Ciężkie reakcje skórne.

Lek stosowany przez dłuższy czas lub przedawkowany może spowodować uszkodzenie wątroby i nerek oraz methemoglobinemię z objawami sinicy (szaroniebieskie zabarwienie skóry). Na rynku dostępnych jest około 50 różnie nazywających się preparatów przeciwbólowych zawierających tę samą substancję - Paracetamol. Wiele osób przekracza dozwolone dawki Paracetamolu nie zdając sobie z tego sprawy! Przykładowo kobieta w okresie menstruacji, na dodatek cierpiąca na zapalenie zatok może zażyć jedna tabletkę na ból głowy, drugą przeciwko zapaleniu zatok, a trzecią z powodu dolegliwości menstruacyjnych, nie będąc świadomą tego, że wszystkie one zawierają ten sam składnik czynny: Paracetamol. Przedawkowanie tej substancji może niestety prowadzić nawet do śmierci!

Fenelefryna

• Utrata wzroku!;
• Zatrzymanie moczu;
• Podwyższenie ciśnienia tętniczego;
• Tachykardia;
• Zaburzenia rytmu serca, kołatanie serca;
• Groźne reakcje alergiczne i nadwrażliwości, aż do objawów wstrząsu anafilaktycznego i skurczu oskrzeli;
• Lęk, niepokój, drżenia, nerwowość, bezsenność, rozdrażnienie;
• Zawroty i bóle głowy;
• Omamy.

Pseudoefedryna

Pseudoefedryna to główny składnik wielu preparatów leczniczych (także tych złożonych) stosowanych w przypadku przeziębienia, zapalenia zatok i górnych dróg oddechowych lub alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Pseudoefedryna zwiększa ciśnienie wewnątrzgałkowe, rozszerza oskrzela, a co za tym idzie, znacznie ułatwia pacjentom oddychanie. Substancja ta może wywołać w Twoim organizmie bardzo niebezpieczne dla życia działania niepożądane, takie jak przykładowo:

• zaburzenia rytmu serca i tachykardia;
• podwyższenie ciśnienia tętniczego;
• udar mózgu;
• zatrzymanie moczu.

Substancja ta na dodatek zaburza zdolności psychofizyczne kierowców. Jest również niebezpieczna dla pacjentów z jaskrą oraz łagodnym przerostem prostaty.

Wnioski

Pamiętaj o tym, że dostępne bez recepty preparaty na przeziębienie i grypę nie zwalczają przyczyny choroby, a jedynie łagodzą jej objawy. Ale jakim kosztem! Czy warto ryzykować własnym zdrowiem, aby pozbyć się nieszkodliwego kataru, kaszlu (który jest naturalnym odruchem Twojego organizmu na chorobę) lub lekko podwyższonej temperatury ciała? Oczywiście, że nie ma to żadnego sensu. Wysoką gorączkę należy zwalczać - ale z głową! W przypadku długo utrzymującej się podwyższonej temperatury ciała (powyżej 38.5 C), której nie udaje Ci się zbić naturalnymi metodami, dla własnego bezpieczeństwa rozważ skorzystanie z dostępnych w aptekach leków przeciwgorączkowych. Przed zażyciem któregokolwiek z preparatów koniecznie uważnie przeczytaj ulotkę! Niestosowanie się do zawartych w niej informacji może wiązać się z poważnym zagrożeniem dla Twojego zdrowia, a nawet życia! Za wszelką cenę unikaj korzystania z różnych złożonych preparatów, które mogą w swoim składzie zawierać takie same składniki czynne.