Senność po jedzeniu

To bardzo powszechne zjawisko

Na uczucie ospałości po jedzeniu skarży się wiele osób. Pomimo, iż panuje przekonanie, że przypadłość ta nasila się z wiekiem, w rzeczywistości może ona występować fizjologicznie na niemalże każdym etapie życia.

Choć generalnie uczucie senności po posiłkach jest czymś zupełnie normalnym i wynika ze wzmożonej aktywności układu pokarmowego, to w niektórych przypadkach senność po jedzeniu może wskazywać na problemy ze zdrowiem. Niekiedy odczuwanie zmęczenia po posiłkach może być objawem m. in. miażdżycy, nieprawidłowości w układzie hormonalnym, lub zaburzeń przemiany materii.

Jak zatem odróżnić sytuację, w której ospałość i zmęczenie po jedzeniu jest objawem choroby, od normalnie występującego zjawiska, wynikającego z rozpoczęcia przetwarzania pokarmów przez nasz układ trawienny? W jakich okolicznościach uczucie ospałości po posiłkach powinno nas skłonić do gruntownego przebadania się?

W niektórych przypadkach uczucie zmęczenia po posiłkach może być bardzo uciążliwe i uniemożliwiać nam normalne funkcjonowanie. Niemniej jednak, jeśli uczucie to mija stosunkowo szybko, to przeważnie nie powinno stanowić powodu do zmartwień.

Senność po jedzeniu - Dlaczego po jedzeniu chce mi się spać?

Przejściowe uczucie znużenia po zbyt obfitych posiłkach jest zazwyczaj zupełnie normalnym zjawiskiem. Gdy zjemy zbyt dużo, to potem możemy odczuwać dokuczliwą ospałość. W takich przypadkach z reguły nie ma się czym przejmować, gdyż przejściowe uczucie senności po zbyt obfitym posiłku jest czymś całkiem naturalnym. Dlaczego tak się dzieje? Otóż, organizm musi sobie jakoś poradzić z przyjętym do żołądka pokarmem. W takiej sytuacji, dla naszego ciała priorytetem staje się zatem układ pokarmowy. Wskutek zaistniałej sytuacji, zmieniają się proporcje krwi krążącej w ciele i zwiększa się jej przepływ w obszarach odpowiedzialnych za trawienie. To najzwyczajniej oznacza, iż mniejsze ilości krwi docierają do ośrodkowego układu nerwowego. Z tego właśnie powodu, po obfitych posiłkach możemy czuć się senni. Jednak, jeśli to uczucie nie mija szybko lub staje się tak silne, że nie pozwala nam normalnie funkcjonować, wówczas warto się skonsultować ze specjalistą.

Jakie są najczęstsze przyczyny senności po jedzeniu i kiedy powinniśmy skonsultować się z lekarzem?

Pokarmy, które powodują senność

Gdy spożywamy słodkości, poziom glukozy we krwi szybko się podnosi, na co trzustka reaguje wyrzutem insuliny, w efekcie czego glukoza wchłania się do komórek, a jej poziom we krwi spada. Gwałtowny spadek poziomu cukru we krwi może wywołać senność.

Senność po jedzeniu może wynikać z rodzaju spożywanych pokarmów. W niektórych produktach spożywczych naturalnie występują większe ilości niezbędnego do produkcji serotoniny aminokwasu – tryptofanu. Zarówno wysoki poziom serotoniny, jak i sam tryptofan, mogą przyczyniać się do nadmiernego odczuwania senności.

Uwaga na tryptofan!

Gdy na stole pojawiają się głównie pokarmy obfitujące w tryptofan, wówczas rzeczywiście możemy odczuwać zmęczenie i znurzenie po ich spożyciu. Ten aminokwas zamienia się bowiem w organizmie – między innymi – w melatoninę i serotoninę, a zatem wspiera regenerujący sen! Które pokarmy zawierają najwięcej tryptofanu? Otóż znajdziesz go głównie w jajkach, produktach sojowych, serach, mięsie (zwłaszcza w drobiu) i rybach. Warto dodać, że obecność węglowodanów dodatkowo poprawia działanie nasenne tryptofanu, gdyż to właśnie one ułatwiają mu dotarcie do mózgu. Jeśli zatem spożyjesz produkty bogate w tryptofan, takie jak np. mięso drobiowe, z dodatkiem makaronu, to można przypuszczać, że po takim posiłku będziesz miał wielką ochotę na drzemkę!

Uwaga na węglowodany!

Jednak, nie tylko posiłki bogate w tryptofan sprawiają, że po jedzeniu możesz odczuwać zmęczenie i chęć ucięcia sobie krótkiej drzemki! Winowajcą może być również sam nadmiar węglowodanów prostych. Dlaczego? Otóż, węglowodany mogą przyczyniać się do nagłego wzrostu poziomu glukozy we krwi. W efekcie reakcji trzustki na zaistniałą sytuację, cukier zazwyczaj spada, ale efektem tego mechanizmu jest właśnie brak sił i senność. Jeśli zatem pragniesz tego wszystkiego uniknąć, rozwiązaniem może być spożywanie produktów o niskim indeksie glikemicznym, po zjedzeniu których poziom glukozy wzrasta stopniowo, przez co nie następuje wspomniane wcześniej zjawisko.

Jakie badania warto wykonać?

Uczucie znużenia, ospałości po posiłkach może mieć różnorodne przyczyny. Pomimo, iż zazwyczaj jest ono zjawiskiem fizjologicznym, to w niektórych przypadkach powodem może być choroba. Niemniej jednak, bez konsultacji z lekarzem, a przede wszystkim bez odpowiednio ukierunkowanej diagnostyki, bardzo ciężko jest określić przyczynę senności po posiłkach. Jeśli zatem jest ona dokuczliwa lub pojawia się regularnie, warto skontaktować się ze specjalistą, który – w zależności od podejrzewanej przyczyny – zleci odpowiednie badania. Z reguły niezbędne okazuje się wykonanie morfologii i oznaczenie poziomów żelaza i glukozy na czczo. W niektórych przypadkach zlecane są bardziej specjalistyczne badania.

Senność spożyciu posiłku – Czy to cukrzyca?

Zbyt wysoki poziom glukozy we krwi po posiłkach może być przyczyną odczuwania senności. Możemy mieć w takich przypadkach do czynienia z insulinoopornością, lub nawet cukrzycą. Obawy mogą okazać się uzasadnione, szczególnie wówczas, gdy znużeniu po jedzeniu towarzyszą inne niepokojące oznaki.

Mogą to być np. charakterystyczne dla insulinooporności przybieranie na wadze bez wyraźnej przyczyny, problemy z koncentracją, lub sugerujące cukrzycę nadmierne pragnienie, ogólne osłabienie, czy też częste oddawanie moczu. W takich przypadkach należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, który po przeprowadzeniu wywiadu może zlecić odpowiednie badania kontrolne.

Czy to tarczyca?

Niedoczynność tarczycy może być przyczyną odczuwania senności po posiłkach. Produkowany przez ten gruczoł hormon bierze bowiem udział w wielu procesach zachodzących w naszym ciele, w tym w mechanizmach metabolicznych. Obniżone stężenie tyroksyny (TSH) we krwi może zatem powodować ospałość, zwłaszcza po jedzeniu.

Powodem do obaw, że to właśnie niedoczynność tarczycy może być przyczyną senności po posiłkach, powinny być dodatkowe objawy dysfunkcji tego gruczołu, takie jak obfite wypadanie włosów, sucha skóra, zatwardzenia, zaburzenia koncentracji, problemy z pamięcią, nadmierne odczuwanie chłodu, czy też spowolnienie akcji serca.

A może to trzustka?

Zaburzenia pracy trzustki mogą prowadzić do uczucia ospałości i zmęczenia po jedzeniu. Jeśli narząd ten produkuje insulinę w zbyt dużych ilościach, oprócz samej senności, w związku z nagłym obniżeniem się poziomu cukru we krwi, u pacjenta może wystąpić uczucie braku sił, drżenie rąk oraz wilczy apetyt.

Niektóre leki mogą wzmagać uczucie senności

W rzeczywistości, nadmierna senność po posiłkach może wynikać z regularnego przyjmowania niektórych leków. W takich przypadkach uczucie senności powinno znajdować się na liście możliwych działań niepożądanych danego preparatu. Do uczucia senności za dnia może prowadzić przyjmowanie - m. in. - następujących środków leczniczych:

• leki stosowane w nadciśnieniu tętniczym;
• leki przeciwdepresyjne (np. z grupy SSRI);
• benzodiazepiny (Xanax, Lorafen, i tym podobne).

A może to niskie ciśnienie krwi?

Możemy mówić o niskim ciśnieniu krwi, tak zwanej hipotensji, jeśli wartość skurczowego ciśnienia obniża się poniżej 100 mmHg, rozkurczowe ciśnienie spada poniżej 60 mmHg, bądź obniżeniu ulegają jednocześnie obydwie wartości.

Senność po jedzeniu mogą częściej odczuwać osoby z niskim ciśnieniem tętniczym, czyli cierpiące na hipotensję. W takich przypadkach do senności po posiłkach dochodzą inne objawy, np. osłabienie, znużenie, zawroty głowy, zimne dłonie i stopy, mroczki przed oczami, problemy z koncentracją, a nawet omdlenia.

Jak unikać senności po jedzeniu?

Jeśli przyczyną znużenia po posiłkach jest fizjologia, a nie konkretna choroba, wówczas można z powodzeniem zwalczać ją we własnym zakresie. Trudno jednak samemu określić przyczynę tej dolegliwości. Do tego niezbędna jest konsultacja z lekarzem i wykonanie zleconych badań.

W przypadku rozpoznania choroby wywołującej znużenie po posiłkach, należy się ściśle trzymać wskazówek udzielonych przez lekarza prowadzącego.

Gdy u podstaw senności wykluczymy przyczyny patologiczne, możemy z ospałością poposiłkową walczyć na własną rękę. Przede wszystkim zadbajmy o zrównoważony sposób odżywiania się. Nie opychajmy się bogatym w cukry jedzeniem! Powinniśmy pięć razy dziennie sięgać po obfitujące w błonnik pokarmowy posiłki, bez nadmiaru węglowodanów.

Za dnia wybieraj produkty spożywcze o dużej zawartości białka. Sięganie po pokarmy wysokobiałkowe przyczynia się do przenikania dużej ilości aminokwasów do mózgu, co może mieć efekt pobudzający zmysły i poprawiający samopoczucie. Uwalniana po jedzeniu insulina stymuluje transport aminokwasów przez błony komórkowe.

Unikajmy popijania posiłków słodkimi napojami, takimi jak słodzone napoje gazowane, soki, kompot itp. Ze słodkości najlepiej w ogóle zrezygnujmy. Po jedzeniu warto udać się na krótki spacer (20 minut zupełnie wystarczy), co pozwoli odpowiednio dotlenić mózg.

Sprawdzone sposoby na uniknięcie senności po posiłkach

Walka z odczuwaniem senności po jedzeniu może być naprawdę bolesna. Na szczęście istnieje kilka sposobów, które umożliwią Ci uporanie się z tym uczuciem – pod warunkiem, iż nie jest ono spowodowane chorobą.

Jak zatem uniknąć znużenia po jedzeniu, a przynajmniej skutecznie ograniczyć występowanie tego uczucia? Oto kilka sprawdzonych sposobów:

• unikaj spożywania węglowodanów w nadmiarze;
• nie jadaj zbyt obfitych posiłków. Zamiast 3 dużych posiłków dziennie, spożywaj 5 mniejszych;
• zadbaj o regularne posiłki, obfitujące w zdrowe tłuszcze;
• jeśli chcesz uniknąć gwałtownych skoków cukru we krwi, koniecznie przestrzegaj pór posiłków i nie pomijaj ich;
• unikaj picia słodzonych napojów w trakcie posiłków, lub tuż po jedzeniu;
• zrezygnuj z deserów;
• jeśli po posiłkach wciąż odczuwasz znużenie, zmuś się do przynajmniej pół godzinnego spaceru.

Senność po jedzeniu a niedobór witaminy D

Niedobór witaminy D dotyczy znacznej części Polaków. To obecnie bardzo poważny problem, którego główną przyczyną jest skąpe nasłonecznienie naszego kraju. Czy to właśnie deficyt tej ważnej dla naszego zdrowia witaminy może być przyczyną znużenia po posiłkach? W rzeczywistości, do objawów niedostatku witaminy D zalicza się senność. Jak się bowiem okazuje, osoby, którym brakuje witaminy D, przewlekle zmagają się z z tym uczuciem, a na dodatek skarżą się na brak sił i motywacji do podejmowania większości działań. Zatem, nawet w przypadkach, w których niedobór wspomnianej witaminy jest jest główną przyczyną ospałości po spożyciu posiłków, to owszem -stan ten może istotnie potęgować to nieprzyjemne uczucie!

Senność po jedzeniu - Co jeszcze mogę zrobić aby jej uniknąć?

Aby uniknąć wspomnianego już wielokrotnie uczucia, możesz jeszcze zrobić kilka rzeczy. Po pierwsze przestrzegaj pór snu! Wysypiaj się regularnie i wstawaj codziennie o tej samej godzinie. Sen jest jedną z głównych potrzeb naszego organizmu. Gdy ilość snu jest przewlekle zbyt mała, nasze ciało może funkcjonować gorzej niż zwykle. Optymalny odpoczynek sprawia, że ludzki organizm prawidłowo się regeneruje, a wszystkie narządy, w tym także układ pokarmowy, są w stanie funkcjonować sprawniej. Człowiek dobrze wyspany o wiele rzadkiej odczuwa senność za dnia, także po posiłkach!

Po drugie, jeśli tego jeszcze nie robisz, zacznij regularnie ćwiczyć! Ćwiczenia fizyczne ułatwiają przedostawanie się glukozy z krwiobiegu do komórek, co ogranicza ryzyko wysokiego poziomu cukru we krwi. To z kolei zmniejsza ryzyko wystąpienia senności, także po posiłkach!