Tłuszcze trans to zabójcy Twojego serca!

Oleje roślinne są na ogół zdrowe dla ludzi, ale ich przemysłowe utwardzanie sprawia, że stają się ekstremalnie szkodliwe dla naszego zdrowia. Co ciekawe, w przeciwieństwie do olejów trans utwardzonych przemysłowo, przypuszcza się, że - choć nie ma na to wystarczających dowodów - naturalnie występujące w przyrodzie tłuszcze trans wcale nam tak bardzo nie szkodzą. Tak czy inaczej nie ma to większego znaczenia, gdyż głównym problemem z tego typu olejami jest fakt, że ryzyko spożywania ich w nadmiarze jest spore, ponieważ - ze względów praktycznych - obecnie dodawane są one do bardzo wielu wyrobów spożywczych. Oleje roślinne utwardzone, czyli tak zwane nienasycone kwasy tłuszczowe typu trans, są obecnie najbardziej niezdrowymi kwasami tłuszczowymi masowo dodawanymi do żywności. Naukowo udowodniono, że ich częste i regularne spożywanie może być przyczyną wielu poważnych chorób.

Zdasz sobie lepiej sprawę z ich toksyczności, jeśli dodamy, że tego typu tłuszcze powstają także w wyniku smażenia i podgrzewania potraw wielokrotnie na tym samym oleju! Niestety dzieje się tak dość często w punktach gastronomicznych bardzo niskiej kategorii.

Po co utwardzać?

Jak i po co w przemyśle powstają tłuszcze trans? Otóż w celu zmiany konsystencji oleju z płynnej na stałą, co wiąże się głównie ze zwiększeniem jego trwałości, w procesie utwardzania, olej roślinny wzbogaca się w cząsteczki wodoru i poddaje działaniu bardzo wysokiej temperatury. W trakcie tego procesu podgrzewane molekuły oleju roślinnego wiążą się z cząsteczkami wodoru, a w wyniku tej reakcji powstaje całkiem nowy związek chemiczny - uwodorniony (utwardzony) kwas tłuszczowy. Pozyskane w ten sposób tłuszcze utwardzone są o wiele bardziej trwałe niż płynne oleje roślinne, a więc mogą być dodawane do produktów spożywczym z długim terminem przydatności do spożycia. Ponadto poprawiają one smak i konsystencię wyrobów, do których są dodawane. Oleje roślinne trans dobrze znoszą wielokrotne podgrzewanie i smażenie. Właśnie dlatego są bardzo powszechnie wykorzystywane w lokalach gastronomicznych, zwłaszcza w barach typu fastfood.

Tłuszcze trans to poważne zagrożenie dla zdrowia

Według oficjalnych i publicznie dostępnych statystyk Światowej Organizacji Zdrowia, tłuszcze trans każdego roku przyczyniają się do przedwczesnego zgonu aż pół miliona osób na całym na świecie, głównie z powodu chorób układu krążeniowego. Ze względu na ich wysoką szkodliwość dla zdrowia, Światowa Organizacja Zdrowia podjęła definitywną decyzję w ramach walki z dodawanymi do żywności utwardzonymi olejami roślinnymi. Walka z nimi została uznana za priorytetowy cel organizacji, zaplanowany na 5 najbliższych lat (2019-2023). Plany WHO w pełni popiera International Food and Bavarage Alliance (IFBA), która zrzesza m.in. takie koncerny jak Nestlé, PepsiCo, McDonald's czy Mars.

Co się z nami może stać, jeśli często spożywamy tłuszcze trans

Częste spożywanie olejów roślinnych utwardzonych przemysłowo wiąże się przede wszystkim ze zwiększonym ryzykiem insulinooporności i otyłości, szczególnie brzusznej. Lekarze ostrzegają przed spożywaniem tłuszczów trans szczególnie kobiety ciężarne i karmiące matki. Związki te mogą zakłócać normalny przebieg ciąży, przedostawać się przez łożysko do płodu, a także do mleka! Oleje roślinne utwardzone mogą zakłócać normalny proces rozwoju zarówno płodu jak i narodzonego dziecka, szczególnie jeśli chodzi o układ nerwowy. Naukowcom udało się dowieść, że oleje roślinne utwardzone bardzo niekorzystnie wpływają na stan ludzkiego układu krążeniowego, głównie podnosząc stężenie tak zwanego złego cholesterolu we krwi - LDL, a jednocześnie redukując poziom korzystnego dla zdrowia cholesterolu HDL. To jednak nie wszystko, gdyż tłuszcze trans znacznie zwiększają poziom niebezpiecznych trójglicerydów! To wszystko razem wzięte, sprawia, że utwardzone oleje roślinne są dla nas o wiele gorsze niż nasycone kwasy tłuszczowe i przyczyniają się do poważnych chorób układu krążeniowego, a jednocześnie zwiększają ryzyko nagłej śmierci sercowej, a także zgonu wynikającego z choroby niedokrwiennej serca.

Naukowcom udało się jednoznacznie udowodnić, że osoby spożywające duże ilości olejów utwardzonych niemal dwa razy częściej chorują na raka jelit niż pozostali ludzie. Ponadto przypuszcza się, że częste spożywanie produktów bogatych w tego typu tłuszcze, może znacznie zwiększyć ryzyko wystąpienia raka prostaty i piersi.

W jakich produktach występują szkodliwe tłuszcze trans?

Pomimo, iż ze względów zdrowotnych obowiązek informowania o zawartości tłuszczów trans wprowadzono już - między innymi - w Danii, Kanadzie i Rosji, to niestety w Polsce producenci żywności nie mają obowiązku bezpośredniego informowania o zawartości tłuszczów trans na opakowaniach swoich produktów. Obecnie są oni jedynie zobowiązani do podawania zawartości tłuszczu ogółem, lecz tylko kwasów nasyconych, jednonienasyconych, wielonienasyconych i cholesterolu. Jak zatem unikać spożywania tłuszczów trans? Niektórzy - ci bardziej rzetelni – producenci żywności, pomimo, iż takiego obowiązku nie mają, informują o ewentualnej zawartości utwardzonych olejów roślinnych we własnych wyrobach. Dlatego warto zawsze zapoznawać się ze składem tego co kupujemy. Trzeba bardzo uważnie czytać etykiety. Jeśli w składzie danego wyrobu jest wykazany częściowo utwardzony lub uwodorniony olej, lub tłuszcz roślinny, oznacza to, że produkt na pewno zawiera szkodliwe tłuszcze trans. Często można się spotkać także z korzystną dla nas informacją, że dany produkt tego typu olejów nie zawiera. Ponadto powinniśmy wybierać jak najbardziej twardą margarynę i unikać produktów wysoko przetworzonych, w których nie ma tłuszczów pochodzenia zwierzęcego, gdyż właśnie tam, bardzo często dodawane są szkodliwe dla naszego zdrowia tłuszcze roślinne trans. Przykładem tego mogą być niektóre krakersy, chipsy, ciasteczka i tym podobne. Pomimo powszechnie panującego przekonania, że najwięcej dodawanych tłuszczów trans występuje w margarynie, prawda jest zupełnie inna. Margaryny, szczególnie te polskiego pochodzenia, zawierają ich bardzo mało, a o wiele więcej zawiera ich naturalnie masło! Bardzo duże ilości tłuszczów trans mogą zawierać w swoim składzie niektóre produkty piekarnicze i cukiernicze, a ponadto w Polsce można je spotkać w następujących produktach – nawet, jeśli nie ma o tym mowy na opakowaniu: paluszki, krakersy, chipsy, chrupki i wszelkie inne słone przekąski; pączki, kupne ciasta, ciastka, herbatniki, biszkopty, produkty czekoladowe; śmieciowe jedzenie typu fastfood; koncentraty zup, zupy w proszku, majonezy.

W trosce o zdrowie konsumentów Ministerstwo Zdrowia niedawno uruchomiło specjalny serwis online pod adresem https://www.izomery.izz.waw.pl/, gdzie można się dowiedzieć, jaka jest przeciętna zawartość tłuszczów trans dla danej kategorii produktów.

Wnioski

Ze względu na naukowo udowodnioną i jednoznacznie udokumentowaną szkodliwość tłuszczów trans, do 2023 roku producenci żywności powinni definitywnie zaprzestać dodawania utwardzonych olejów roślinych do własnych wyrobów. Dla własnego dobra warto się powstrzymać od ich spożywania już teraz! Zadanie to nie jest zbyt trudne do zrealizowania. W tym celu wystarczy unikać kupowania wysoko przetworzonej żywności, a restauracje typu fastfood omijać szerokim łukiem!