Czy aluminium w kuchni zagraża zdrowiu?

Aluminium to pierwiastek obficie występujący w przyrodzie. W znaczących ilościach obecny jest on w powietrzu, wodzie i żywności, którą na co dzień spożywamy. Stopień absorpcji tego pierwiastka przez ludzki organizm jest zależny od wielu czynników, przykładowo takich jak obecność i stężenie konkurujących minerałów oraz poziom parathormonu – hormon produkowany przez przytarczycę. Choć zdarzają się także inne okoliczności, w których glin przedostaje się do naszego organizmu, ludzie przeważnie wchłaniają aluminium wskutek jego spożywania wraz z pokarmami, a pierwiastek ten gromadzi się w różnych narządach, w tym w wątrobie i w mózgu. Fosforan glinu to jedyna forma aluminium, która nie jest absorbowana przez ludzki organizm.

Aluminium a zdrowie

Ludzki organizm jest w stanie bardzo wydajnie wydalać małe ilości glinu. Oznacza to, że minimalna ekspozycja na aluminium nie stanowi dla nas jakiegokolwiek problemu. Ile glinu możemy bezpiecznie przyjmować? Otóż Światowa Organizacja Zdrowia ustanowiła bezpieczną dzienną dawkę spożywanego aluminium, wynoszącą 1 mg tego pierwiastka na każdy kilogram masy ciała. Tak więc – czysto teoretycznie - zdrowa i dorosła osoba ważąca 70 kg może dziennie spożyć 70 mg aluminium, bez jakichkolwiek uszczerbków na zdrowiu. Jednak, są to tylko teoretyczne szacunki naszej tolerancji na glin, gdyż każdy ludzki organizm ma nieco odmienne możliwości, wynikające – między innymi – z uwarunkowań genetycznych i stanu zdrowia. Są to również szacunki nie uwzględniające długoterminowych efektów spożywania bezpiecznej dziennej dawki glinu, gdyż nikt - jak dotąd - nie przeprowadził oficjalnych badań na ludziach, które umożliwiłyby nam zapoznanie się z efektami codziennego spożywania takich dawek aluminium i to przez wiele lat. Na dodatek istnieje jeszcze jeden poważny problem! Otóż okazuje się, że w świetle wyników badań naukowych przeciętny obywatel przemysłowo rozwiniętych krajów spożywa codziennie o wiele większe ilości aluminium, niż rzekomo bezpieczna dawka ustalona przez Światową Organizację Zdrowia. Aluminium powszechnie występuje w wielu produktach spożywczych, takich jak kukurydza, żółte sery, sól, niektóre zioła i przyprawy. Stosuje się go w przyborach kuchennych, kosmetykach, a także w niektórych lekach, takich jak środki zobojętniające kwas żołądkowy. Ponadto siarczan glinu jest powszechnie stosowany jako koagulant podczas procesu oczyszczania wody pitnej! Co to konkretnie oznacza? Otóż to, że jest on obecny w kranówce!

Naukowcy z całego świata alarmują, iż aluminium potrafi się gromadzić w większości ludzkich komórek mózgowych, a w niektórych z nich może doprowadzać do bardzo niekorzystnych zmian i poważnych powikłań zdrowotnych. Badacze jasno potwierdzają, że aluminium zmniejsza szybkość powstawania ludzkich neuronów, co oznacza, że zakłóca on ważne procesy regeneracyjne zachodzące w naszych mózgach! Spadek tempa regeneracji mózgu staje się bardziej wyraźny w przypadku wyższego stężenia aluminium. Wyniki badań naukowych nie są do końca jednoznaczne, ale niektóre z nich jasno sugerują, że w ludzkim organizmie glin może spowalniać funkcjonowanie cholinergiczne i może hamować wychwyt synaptyczny dopaminy, noradrenaliny i 5-hydroksytryptaminy. Aluminium może również bardzo niekorzystnie wpływać na procesy zachodzące na poziomie DNA. Wczesne objawy zatrucia glinem obejmują uporczywe bóle głowy, kolkę, wzdęcia, suchość skóry i błon śluzowych, tendencje do przeziębień, zgagę i niechęć do spożywania mięsa. W późniejszych etapach przewlekłego zatrucia tym pierwiastkiem mogą występować: paraliż mięśniowy, utrata pamięci, stwardnienie zanikowe boczne, anemia, hemoliza, leukocytoza, porfiria, splątanie, niedoczynność przytarczyc, zaburzenia pracy nerek i wątroby, osteomalacja, Alzheimer i choroba Parkinsona! Istnieją pewne podejrzenia, iż przewlekłe zatrucia organizmu glinem mogą się przyczyniać do powstawania niektórych chorób nowotworowych. Choć, jak dotąd, powiązanie choroby Alzheimera z ekspozycją na aluminium było tylko czystą hipotezą, to wyniki najnowszych badań definitywnie potwierdzają ten związek przyczynowo skutkowy. Istnieją niezbite dowody wskazujące na znacznie zwiększone stężenia tego pierwiastka u osób cierpiących na tą okrutną chorobę.

Aluminium w kuchni to niestety codzienność

Aluminium jest powszechnie stosowane jako składnik sporej ilości naczyń kuchennych, gdyż jest ono niedrogie, wytrzymałe i dość lekkie. Rzekomo nadaje się ono idealnie na garnki kuchenne i inne naczynia, w których gotuje się lub podgrzewa żywność. Jednak, czy żywność sporządzana w aluminiowych naczyniach jest dla nas bezpieczna?

Przez lata istniały podejrzenia, iż stosowanie naczyń aluminiowych mogłoby się przyczyniać do uporczywych bólów głowy, zapalenia jelita grubego, niestrawności i innych problemów ze zdrowiem. Dziś podejrzenia te definitywnie potwierdza nauka, zwłaszcza gdy w aluminiowych naczyniach gotowane są kwaśne lub słone pokarmy. W efekcie podgrzewania tego typu żywności w aluminiowych garnkach, toksyczne aluminium może do niej swobodnie przenikać. Kwaśne lub słone produkty powodują nadżerki na powierzchni naczynia, co potęguje uwalnianie glinu do sporządzanych dań. Uwalnianie się aluminium z naczyń kuchennych może być dodatkowo wzmagane skrobaniem ich stalowymi przyborami, np. w skutek mieszania zawartości aluminiowego garnka stalową łyżką lub widelcem. Spore zagrożenie dla naszego zdrowia stanowi stosowanie w kuchni tak zwanej folii aluminiowej. Jest ona cienką jak papier blachą wykonaną z aluminium. Produkt powstaje w efekcie toczenia dużych płyt aluminiowych, a jego grubość docelowa nie przekracza 0.2 mm. W gospodarstwach domowych folia aluminiowa jest najczęściej stosowana do przechowywania, gotowania i pieczenia żywności, a także do grillowania. Bardzo powszechne w naszym kraju stosowanie puszek z piwem do pieczenia kurczaka lub innych potraw stanowi poważne zagrożenie da zdrowia, gdyż pod wpływem wysokich temperatur – jakie panują w piekarniku - oprócz samego toksycznego aluminium, do żywności przedostają się również bardzo toksyczne barwniki!

Uwaga na folię aluminiową w kuchni!

Bardzo niebezpieczne dla naszego zdrowia okazuje się być stosowanie do pieczenia potraw zarówno klasycznej folii aluminiowej, jak i różnego rodzaju naczyń aluminiowych, bądź jednorazowych foremek wykonanych z glinu. Naukowcy określili poziomy zawartości glinu w różnych rodzajach mięsa (wołowina, bawół wodny, baranina, kurczak i indyk), pakowanego w folię aluminiową i pieczonego w piecu w trzech różnych temperaturach i okresach czasu - badano 150 ° C przez 60 minut, 200 ° C przez 40 minut i 250 ° C przez 20 minut.

Wyniki eksperymentu jasno wykazują, że stosowanie folii aluminiowej do pieczenia zwiększa stężenie aluminium w potrawach. Stężenie aluminium jest od 89% do nawet 378% większe w czerwonym mięsie pieczonym z zastosowaniem folii aluminiowej, a o 76% - 215% większe w przypadku sporządzanego w ten sposób drobiu. Najmniejszy wzrost stężenia glinu (76% - 115%) obserwuje się w przypadku pokarmów pieczonych przez 60 minut w temperaturze 150 ° C, natomiast najwyższy wzrost stężenia tego pierwiastka w pokarmach (od 153% do 378%) następuje się w przypadku dań pieczonych przez 20 minut w temperaturze 250 ° C.

Naukowcy podkreślają, że nadmierne spożywanie żywnością pieczonej w folii aluminiowej, szczególnie w przypadku kwaśnych lub słonych potraw, może być bardzo niebezpieczne dla zdrowia – patrz bibliografia: International Journal of ELECTROCHEMICAL SCIENCE - Risk Assessment of Using Aluminum Foil in Food Preparation W Polsce panuje przekonanie, iż grillowanie na aluminiowych tackach jest zdrowe, gdyż zabezpiecza przed skapywaniem tłuszczu na rozgrzany węgiel, który wówczas wydziela toksyczne i rakotwórcze substancje. Niestety prawda jest taka, że zarówno toksyczne substancje z węgla, jak i aluminium, które z tacki przedostaje się do potraw, są tak samo niebezpieczne dla naszego zdrowia. Z drugiej zaś strony, stosowanie aluminiowych tacek w przypadku grilla gazowego jest zupełnie nieuzasadnione, a niestety dość powszechne w Polsce!

Warto zachować ostrożność także w przypadku konsumowania dań na wynos zapakowanych w aluminiowe foremki, tacki lub folię, gdyż pod wpływem ciepła glin łatwo przechodzi do żywności. Szczególnie groźne dla zdrowia może się okazać ponowne podgrzewanie takich potraw w ich oryginalnych opakowaniach np. za pomocą kuchenki mikrofalowej!

Bibliografia: Analytical Research Labs – Aluminium Toxicity International Journal of ELECTROCHEMICAL SCIENCE - Risk Assessment of Using Aluminum Foil in Food Preparation IflScience - Why You Shouldn’t Wrap Your Food In Aluminum Foil Before Cooking It The Hippocratic Post - Strong evidence linking Aluminium and Alzheimer’s