Przebadano płatki owsiane z polskich sklepów! Wiadomo gdzie jest obecnie najwięcej trucizn!

Analiza laboratoryjna próbek płatków owsianych różnych producentów, przeprowadzona przez niezależną fundację, ujawniła obecność szkodliwych dla ludzkiego zdrowia zanieczyszczeń żywności. Chodzi o płatki popularnych, często renomowanych marek, które znaczna część konsumentów regularnie nabywa w polskich sklepach. Niektóre z przebadanych produktów zawierają nikiel, toksyny pochodzące z pleśni i glifosat!

W których płatkach owsianych wykryto nikiel, mikotoksyny, czy też glifosat i jakie to może mieć znaczenie dla naszego zdrowia?

Owsianka powszechnie polecana jest jako zamiennik obfitujących w niezdrowy cukier typowych płatków śniadaniowych, a także w dietach odchudzających jako produkt, który na długo daje uczucie sytości. Mając na uwadze rzekome walory prozdrowotne takiego śniadania, wielu z nas spożywa rano owsiankę. Ale, czy to na pewno dobry pomysł?

Fundacja Pro-Test przeanalizowała w akredytowanym laboratorium skład 12 rodzajów płatków owsianych różnych producentów, w tym trzy oznaczone jako „BIO” i dwa pełnoziarniste. Wszystkie te wyroby dostępne są w polskich sklepach. W ramach testu sprawdzono ilości niklu, glifosatu i mikotoksyn (toksyny pleśni) oraz oceniono prawidłowość oznakowania opakowań (źródło 1). Oto lista przebadanych produktów:

• Cenos Płatki Owsiane Pełnoziarniste;
• Crownfield Płatki Owsiane Górskie / Lidl;
• Halina Płatki Owsiane-Górskie;
• Kupiec Płatki Owsiane Górskie;
• Lestello BIO Płatki Owsiane Ekologiczne;
• Melvit BIO Owsiane Płatki Górskie;
• Melvit Płatki Owsiane Górskie;
• Młyny Stoisław Bio Płatki Owsiane Górskie Extra;
• Młyny Stoisław Płatki Owsiane Górskie Extra;
• Plony Natury Płatki Owsiane Górskie / Biedronka;
• Sante Płatki Owsiane Górskie Extra 100% Pełnoziarniste;
• Sonko Płatki Owsiane Górskie Extra.

Co wykryto w płatkach owsianych i jaki to może mieć wpływ na zdrowie konsumentów?

Badanie płatków owsianych przeprowadzono w kierunku obecności niklu, mikotoksyn oraz glifosatu. Każda z tych pozycji może być bardzo niebezpieczna dla ludzkiego zdrowia. Choć w żadnym z przebadanych produktów nie odnotowano przekroczenia dopuszczalnych prawnie limitów zanieczyszczeń lub tolerowanych przez ludzki organizm dawek dziennych, nie oznacza to, iż regularne spożywanie niepożądanych zanieczyszczeń jest całkiem bezpieczne. Warto z góry zaznaczyć, że szkodliwe pierwiastki, lub substancje, przyjmowane regularnie nawet w małych ilościach (np. w trakcie codziennego śniadania) są długoterminowo o wiele groźniejsze dla zdrowia niż jednorazowa duża dawka danej toksyny. Należy również wyjaśnić, iż płatki owsiane to nie jedyne źródło niklu, mikotoksyn czy też glifosatu w naszym codziennym jadłospisie. Dawki spożywane wraz z różnymi produktami, nawet jeśli oddzielnie mieszczą się w normach, to dostarczane z różnych źródeł, kumulują się w organizmie i mogą przyczyniać się do poważnych problemów ze zdrowiem.

Przyjrzyjmy się zatem z bliska poszczególnym rodzajom zanieczyszczeń, wykrytym w próbkach płatków owsianych.

Nikiel

Nikiel to metaliczny pierwiastek, który w czystej formie błyszczy jak srebro i w przemyśle wykorzystywany jest do niklowania oraz produkcji wielu stopów. Jego spożywanie nie pozostaje obojętne dla zdrowia. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wskazał, że przewlekłe narażenie drogą pokarmową na nikiel skutkuje toksycznością reprodukcyjną i rozwojową oraz wpływa na układ odpornościowy. Nikiel został uznany za pierwiastek przypuszczalnie rakotwórczy dla ludzi (źródło 2).

Toksyczne właściwości niklu i jego negatywny wpływ na ludzkie zdrowie znane są specjalistom z zakresu medycyny środowiskowej oraz medycyny pracy. Nikiel widnieje w aktualnym wykazie substancji niebezpiecznych. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 28 września 2005 r. w sprawie wykazu substancji niebezpiecznych, wraz z ich klasyfikacją i oznakowaniem, nikiel może mieć działanie rakotwórcze na człowieka oraz wywoływać uczulenia w kontakcie ze skórą. Nikiel został umieszczony w oficjalnym wykazie rakotwórczych substancji w IARC Monographs: lista 1 (ludzkie karcinogeny) - związki niklu i lista 2B (przypuszczalnie ludzkie karcinogeny) - nikiel metal i jego stopy (źródło 3).

EFSA wyznaczyła maksymalną dzienną ilości niklu, jaką można przyjąć ze wszystkich źródeł pokarmowych na 13 µg/kg masy ciała. To oznacza, że przeciętna osoba dorosła o masie 70 kg nie powinna spożywać dziennie więcej niż 910 µg tego składnika. W przypadku dzieci wartość ta jest niższa, proporcjonalnie do masy ciała. Przykładowo przy masie 30 kg wynosi 390 µg (źródło 4).

Mikotoksyny są truciznami produkowanymi przez pleśnie. Należą do najbardziej toksycznych związków wykrywanych w żywności. Są rakotwórcze, mutagenne, teratogenne (toksyczne dla zarodka i płodu) i estrogenne (źródło 5). Mogą poważnie szkodzić zdrowiu nawet w niewielkich ilościach. Spożywane długoterminowo mogą przyczyniać się do rozwoju chorób nowotworowych, uszkodzeń nerek, wątroby i zaburzeń funkcjonowania układu odpornościowego.

Glifosat to kontrowersyjny składnik pestycydów chwastobójczych, zwanych herbicydami. W 2015 roku Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) sklasyfikowała glifosat jako związek prawdopodobnie rakotwórczy dla ludzi (źródło 6). Substancja ta prawdopodobnie przyczynia się do rozwoju raka piersi, trzustki, tarczycy, nerek, wątroby i pęcherza.

Toksyny z pleśni i środek na chwasty w owsiance. Smacznego!

Co dokładnie ujawniły badania płatków owsianych? Ogólnie nic dobrego. Ale przyjrzyjmy się najistotniejszym faktom.

Najwyższą ocenę w analizach przeprowadzonych przez fundację Pro Test – jako jedyne bardzo dobrą – otrzymały Sante Płatki Owsiane Górskie Extra 100% Pełnoziarniste. Nie zawierały mikotoksyn, ani glifosatu, zaś stężenie niklu w tym produkcie okazało się być najniższe spośród wszystkich testowanych płatków.

Każda z przebadanych próbek płatków owsianych okazała się być zanieczyszczona potencjalnie rakotwórczym niklem. Najwyższe stężenia tego pierwiastka odnotowano w płatkach ekologicznych Młyny Stoisław Bio Płatki Owsiane Górskie Extra oraz Lestello BIO Płatki Owsiane Ekologiczne. Spore ilości niklu wykryto także w płatkach Melvit BIO Owsiane Płatki Górskie. Paradoksalnie, produkty oznakowany jako BIO, zawierały największe dawki niklu!

Mikotoksyny wykryto w trzech produktach. Ochratoksyna A znajdowała się w Płatkach Owsianych Górskich Halina i w Crownfield Płatki Owsiane Górskie - dostępnych w Lidlu, natomiast w Płatkach Owsianych Górskich Melvit wykryto toksynę HT-2.

Kontrowersyjny glifosat wykryto w następujących produktach: Sonko Płatki Owsiane Górskie Extra, Młyny Stoisław Płatki Owsiane Górskie Extra, Crownfield Płatki Owsiane Górskie.

Najbardziej zaskakujący może być fakt, że płatki owsiane, powszechnie uchodzące za bardzo zdrowy posiłek, zawierają zanieczyszczenia, które długoterminowo mogą poważnie szkodzić zdrowiu. Czy w świetle obecnej sytuacji należałoby zrezygnować ze spożywania płatków owsianych? Niekoniecznie. Wiedza o możliwych zagrożeniach może okazać się przydatna podczas zakupów – w trosce o zdrowie powinniśmy wybierać produkty, w których znajduje się jak najmniej szkodliwych zanieczyszczeń. Niestety, nawet w pokarmach powszechnie uchodzących za zdrowe, mogą znajdować się szkodliwe dla nas zanieczyszczenia, których obecności większa część konsumentów nigdy by się nie spodziewała.

Bibliografia:

1 - Pro-test - Glifosat, toksyny i nikiel wykryte w płatkach owsianych;

2 - CIOP PIB - Nikiel;

3 - Sejm RP - Odpowiedź podsekretarza stanu w Ministerstwie Zdrowia w sprawie szkodliwego wpływu pierwiastka niklu na życie i zdrowie;

4 - Gazeta Wyborcza - Zdrowe śniadanie? Toksyny z pleśni, nikiel i składnik środków na chwasty wykryte w płatkach owsianych;

5 - Journal of Health Study and Medicine - Mykotoksyny – zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt;

6 - Medonet - Glifosat - potencjalnie rakotwórczy środek w naszych kaszach.