Aloes zdrowotny w praktyce - odmiany, właściwości, receptury

przez Zdrowe Pasje
13 Lipiec, 2019

Nie ma chyba na ziemi takiej osoby, która by nie słyszała o ALOESIE leczniczym, zdrowotnym, kosmetycznym. Wszyscy o nim piszą, mówią, a nawet wymieniają się radami jak go uprawiać w domu, na parapecie, w doniczce. Jak pozyskiwać z niego cenne składniki do ratowania własnego zdrowia? Ten artykuł ma właśnie na celu przybliżenie tego sukulenta w możliwie przystępny sposób. Aloes to przede wszystkim mięsiste liście zawierające, pod skórką, miąższ o wartościowych, czynnych substancjach biologicznych, mających dobry wpływ na nasze zdrowie, przy regularnym ich zażywaniu.

Najpopularniejsze gatunki o właściwościach zdrowotnych to (źródło 1):

Aloe vera (Aloe vera Linne);
Aloe arborescens (aloes drzewiasty);
Aloe ferox (aloes uzbrojony);
Aloe perryi Baker;
Aloe africana Miller;
Aloe spicata;
Aloe perfoliata;
Aloe saponaria;
Aloe chinensis.

Aloes to przede wszystkim mięsiste liście zawierające, pod skórką, miąższ o wartościowych, czynnych substancjach biologicznych, mających dobry wpływ na nasze zdrowie, przy regularnym ich zażywaniu.

Aloe vera - aloes zwyczajny

Aloe vera ma zastosowanie w lecznictwie i kosmetyce. Aloe vera w swych mięsistych, grubych liściach ma zgromadzone witaminy, aminokwasy, składniki mineralne i bioaktywne substancje (enzymy roślinne). W miąższu znajdują się witaminy: B2, B6 i C, dzięki którym możemy wzmocnić naturalne mechanizmy obronne organizmu, a także wspomóc biologiczną sprawność (źródło 2). Jego sokiem można wyleczyć wszelkie rany zewnętrzne, wrzody i oparzenia, a odpowiednio spreparowanym aloesem można leczyć wrzody żołądka, oskrzela, wszelkie zaparcia, impotencje oraz przywrócić siły witalne.

Sposób przyrządzania i używania leku z aloesu zwyczajnego jest niezwykle prosty. Sukulent musi mieć przynajmniej 5 lat życia, silne, rozrośnięte, bujne, jędrne liście. Przed ścięciem nie wolno go przez 10 dni podlewać. Czyste liście ścinamy, zawijamy lekko w papier (tak, żeby powietrze do nich dochodziło) i kładziemy w ciemne i chłodne miejsce na 5 dni. Chodzi o wywołanie w nich silnych stymulatorów. Następnie przepuszczamy przez maszynkę do mięsa lub sokowirówkę, aby uzyskać sok, który zlewamy do słoika, dokładamy do niego taką samą ilość objętościową miodu i wszystko zalewamy czerwonym winem w takiej ilości, jaką stanowi sok razem z miodem (np.sok z aloesu 200 ml, miód 200 ml, wino czerwone 400ml). Całą ingrediencję lekko mieszamy, nakrywamy przykrywką (ale nie hermetycznie!) i nastawiamy na 12 dni w ciemnym miejscu. Po tym czasie raz jeszcze dobrze mieszamy i zlewamy do butelek - nasz lek jest gotowy do użycia: w pierwszym tygodniu pić trzy razy dziennie po 1 łyżeczce przed posiłkiem, w drugim i następnych tygodniach - po łyżce stołowej, również 3 razy dziennie przed posiłkiem.

Jeżeli chodzi o skaleczenia i wrzody, to terapia aloesem jest prostsza. Wystarczy zdjąć skórkę z liścia aloesu i surową miazgę przykładać na ranę - przyśpieszy proces gojenia (źródło 3).

Jako kosmetyk Aloe vera jest stosowany w wyciągach lub preparatach do leczenia trądziku oraz do pielęgnacji każdego rodzaju włosów (źródło 4).

Aloe vera nadaje się do domowej uprawy w doniczce, choć wymaga miejsca - roślina osiąga ok. 60 cm wysokości, lubi światło i ciepło, ale nie lubi nadmiaru wody. Lepiej znosi przesuszenie niż zalanie wodą podłoża. Od wiosny do jesieni można nawozić płynnym nawozem. Jeśli zostaną spełnione powyższe warunki to Aloe vera będzie się dobrze rozwijać i nie będzie chorować.

Aloe vera ma zastosowanie w lecznictwie i kosmetyce. Jego sokiem można wyleczyć wszelkie rany zewnętrzne, wrzody i oparzenia, a odpowiednio spreparowanym aloesem można leczyć wrzody żołądka, oskrzela, wszelkie zaparcia, impotencje oraz przywrócić siły witalne.

Aloe arborescens - aloes drzewiasty

Uznawany za roślinę lecznicą i stosowany w farmacji, Aloes drzewiasty zawiera w swoich liściach substancje czynne, w tym witaminy z grupy B i C, kwas foliowy, składniki mineralne (K, Mn, Mg, Fe, Ca), sterole, kwas salicylowy, ligniny, antrachinony, enzymy reprezentowane przez karboksypeptydazę, amylazę i cyklooksygenazę (źródło 5). Aby pozyskać surowiec leczniczy ścina się liście dolne i środkowe, najlepiej rozwinięte, długości co najmniej 15 cm.

W warunkach domowych, aloes drzewiasty, osiąga wysokość do 1 metra. Gdy roślina osiągnie 3 lata, dopiero wówczas możemy z niej pozyskiwać surowiec na przetwory lecznicze, nie zapominając o dwutygodniowym przetrzymaniu liści w chłodnym miejscu (lodówce).

Wysuszony sok z aloesu drzewiastego ma postać zagęszczonej, stwardniałej masy koloru brunatnego, o swoistym zapachu i cierpko-gorzkim smaku. Zawiera glikozyd aloinę, żywice aloesowe oraz olejki eteryczne. Duża dawka (0,5 - 1,0 g) wysuszonego soku z aloesu jest podawana jako środek przeczyszczający, mała (0,05 - 0,29 g) polepsza trawienie i pobudza apetyt. Ze świeżego soku przygotowuje się syrop, który w połączeniu z żelazem, leczy niedokrwistość. Również ze świeżego soku można robić okłady na ropiejące rany, wrzody i wypryski. Emulsja z aloesu jest stosowana przy popromiennych oparzeniach skóry (źródło 6).

Z aloesu drzewiastego wykonuje się wiele przetworów, głównie leczniczych. Możemy z niego otrzymać m.in: wino aloesowe (stosowane na owrzodzenia żołądka, dwunastnicy i jelita grubego), napar aloesowy (stosowany do płukania jamy ustnej i gardła, okładu na wrzody i rany czy przemywania przewodów nosowych), miód aloesowy (pobudza apetyt oraz wzmacnia organizm), Biostymina ( ampułki - lek w astmie oskrzelowej), wyciąg glicerynowy z aloesu (stosowany jako środek kosmetyczny oraz płyn po goleniu), Alax (środek w drażetkach stosowany przeczyszczająco), nalewka alonowa (stosowana w celu pobudzenia wytwarzania soku żołądkowego) (źródło 7).

Receptura na lek wzmacniający z aloesu drzewiastego: 300 g świeżych liści trzyletniego aloesu drzewiastego rozetrzeć na miazgę, dodać 500 g miodu majowego, zalać 700 ml wina czerwonego zmieszanego ze 100 ml spirytusu, szczelnie zakorkować i zostawić na 5 dni w chłodnym miejscu. Stosować przez pierwszych 5 dni - trzy razy dziennie łyżeczkę, 2 godziny przed jedzeniem, następnie porcje zwiększyć do łyżki stołowej. Kurację należy prowadzić przez 2 miesiące w roku, najlepiej na jesieni (źródło 8).

Uznawany za roślinę lecznicą i stosowany w farmacji, Aloes drzewiasty zawiera w swoich liściach liczne substancje czynne, które mogą pozytywnie wpływać na nasz organizm i leczyć wiele dolegliwości zdrowotnych, w tym osłabiona odporność, owrzodzenia żołądka, dwunastnicy i jelita grubego oraz astma oskrzelowa.

Aloe ferox - aloes uzbrojony

Jako surowiec leczniczy wykorzystuje się liście Aloesu uzbrojonego lub zestalony sok pozyskiwany z jego liści - alonę. Liście tego aloesu zawierają antrazwiązki (aloina), mikroelementy (żelazo, mangan, cynk, miedź, bor, molibden i magnez), substancje śluzowe, żywice, substancje gorzkie oraz biogenne stymulatory. Antrazwiązki zawarte w aloesie powodują, że wyciągi z tej rośliny są skutecznymi choć łagodnymi środkami przeczyszczającymi (działanie po 12-14 godzinach). Czynne związki zawarte w aloesie pobudzają wydzielanie soku żołądkowego i żółci, ułatwiając trawienie. Aloes uzbrojony ma działanie bakteriobójcze i zapobiega nadmiernej fermentacji w jelitach. Jest polecany dla ludzi z zaburzeniami przewodu pokarmowego. Aloes uzbrojony również korzystnie wpływa na skórę i jest polecany przy oparzeniach po naświetlaniach np. rentgenowskich. W homeopatii jest stosowany jako lek w chorobach alergicznych. Okłady z aloesu stosowane są na trudno gojące się rany. W chorobach oczu (stany zapalne oraz zwyrodnienia rogówki i siatkówki), a także przy zaniku nerwów wzrokowych aloes uzbrojony bywa bardzo pomocny. Również znajduje zastosowanie w stomatologii, w leczeniu chorób przyzębia i zapaleniach śluzówek jamy ustnej. Jest wykorzystywany w leczeniu zapaleń zatok obocznych nosa, w nerwobólach, odmrożeniach i owrzodzeniach (źródło 9).

Zastosowanie aloesu uzbrojonego: dla poprawienia łaknienia i trawienia - sok ze świeżo wyciśniętych liści w ilości 1 łyżeczka, 2-3 razy dziennie, pół godziny przed jedzeniem, na trudno gojące się rany - okłady z soku ze świeżych liści, na anemię - syrop z liści aloesu 2-3 łyżeczki w ciągu dnia jako dodatek do przyjmowanego żelaza.

Receptura na wino z liści aloesu uzbrojonego: dorodne liście rozdrabniamy np. w mikserze, zasypujemy cukrem. Gdy puszczą sok, dodajemy do nich równe objętości miodu i czerwonego wina. Odstawiamy na 6 tygodni. Wino przechowujemy w ciemnej butelce w ciemnym pomieszczeniu. Dawkowanie rozpoczynamy od 1 łyżeczki raz na dzień i stopniowo zwiększamy dawkę do 2-3 razy na dzień pół godziny przed jedzeniem. Kurację stosujemy przez miesiąc, a następnie po 2 miesiącach przerwy kurację powtarzamy (źródło 9).

Liście aloesu uzbrojonego zawierają antrazwiązki (aloina), mikroelementy (żelazo, mangan, cynk, miedź, bor, molibden i magnez), substancje śluzowe, żywice, substancje gorzkie oraz biogenne stymulatory. Ta odmiana aloesu skutecznie leczy rozmaite dolegliwości układu pokarmowego, dobrze wpływa na wzrok i skórę. Stosuje się ją w leczeniu chorób przyzębia, stanów zapalnych śluzówek jamy ustnej, a także zapaleń zatok obocznych nosa, w nerwobólach, odmrożeniach i owrzodzeniach.

Aloe perryi - Socotrine aloe

Jego naturalnym środowiskiem są obszary skaliste, naturalnie występuje na wyspie Socotra w Jemenie. Sok z Aloe perryi to tzw. gorzki aloes - ma właściwości lecznicze i jest stosowany w farmacji. Sok z tego gatunku aloesu zawiera antrachinony. Związki te mają korzystne działanie lecznicze, zwłaszcza jako środek przeczyszczający do stosowania krótkoterminowo i w małych dawkach. Stymuluje trawienie, i może być stosowany w leczeniu astmy, kaszlu, czerwonki, problemów z nerkami i niestrawności po zmieszaniu z innymi składnikami. Stosuje się go w medycynie podobnie jak Aloe Vera.

Z liści wytwarza się żel na rany, oparzenia i inne choroby skóry. Jest również stosowany w zwalczaniu hemoroidów, bólu gardła i kaszlu. Aloes Perry (Aloe perryi) jest rośliną wieloletnią, może osiągnąć do 30 cm wysokości. Liście są koloru zielonego, soczyste i grube z kolcami. Korzenie są włókniste, a kwiaty są koloru żółtego albo pomarańczowo-czerwonego. Można uprawiać w doniczce (źródło 10).

Sok z aloe perryi zawiera cenne antrachinony, które mają korzystne działanie lecznicze, zwłaszcza jako środek przeczyszczający do stosowania krótkoterminowo i w małych dawkach. Ta odmiana aloesu stymuluje trawienie, i może być stosowana w leczeniu astmy, kaszlu, czerwonki, problemów z nerkami i niestrawności po zmieszaniu z innymi składnikami. Z liści wytwarza się żel na rany, oparzenia i inne choroby skóry. Roślina jest również stosowana w zwalczaniu hemoroidów, bólu gardła i kaszlu.

Aloe africana - kolczasty aloes

Aloe africana (kolczasty aloes) to samotny, często nierozgałęziony, podobny do drzewa aloes, zwykle rosnący wysokości 6 stóp. Aloe africana pochodzi z wilgotnego przybrzeżnego Przylądka Wschodniego w Południowej Afryce, gdzie bytuje w zaroślach krzewów od poziomu morza do prawie 1000 stóp wysokości. Został opisany w 1768 roku przez szkockiego botanika Philipa Millera. Nazwa zwyczajowa Uitenhage Aloes stosowana w Republice Południowej Afryki pochodzi od miejscowości, w dzielnicy Uitenhage, gdzie ta roślina występuje najczęściej (źródło 11).

Aloe spicata

Aloe spicata to imponująca, szybko rosnąca, średniej wielkości odmiana aloesa, która może wyhodować krótki pień, by stać się dużym krzewem. Jego wdzięcznie wygięte liście są jasnozielone, miewają do 3 stóp długości z głębokim kanałem w kształcie litery U i mają odcień żółty do czerwonego. Liście są obrzeżone małymi zębami. Aloe spicata kwitnie w miesiącach zimowych z 3-metrowymi nierozgałęzionymi racemami żółto zielonych kwiatów z jasnymi pomarańczowymi pręcikami. Każda rozeta liści może mieć do 5 kolców kwiatowych. Kwiaty mają brązowy nektar, który przyciąga ptaki i owady. Aloe spicata jest stosowany do celów leczniczych, głównie jako środek przeczyszczający (źródło 12).

Aloe spicata to imponująca, szybko rosnąca, średniej wielkości odmiana aloesa, która może wyhodować krótki pień, by stać się dużym krzewem. Kwiaty mają brązowy nektar, który przyciąga ptaki i owady. Aloe spicata jest stosowany do celów leczniczych, głównie jako środek przeczyszczający

Podsumowanie

Aloes, w każdej domowej odmianie (w/w), posiada właściwości lecznicze - działa przeciwzapalnie, bakteriobójczo, kojąco, przeciwbólowo, stymulująco. W jego liściach jest sok przyśpieszający gojenie ran, a z liści otrzymujemy miąższ, który można stosować i zewnętrznie i wewnętrznie. Aloes wspomaga trawienie i pomaga regulować przemianę materii. Oprócz tych właściwości leczniczych jest łatwy w uprawie i zasługuje w pełni na miano rośliny ozdobnej. Jest popularny, o czym świadczy tak duże zainteresowanie i coraz częstsza uprawa w domach.

Bibliografia:

1 – Aloe Tech - Opr. na podst. "Aloesowy przewodnik po zdrowiu i urodzie" - Dr E.Olejnik;

2 – M. Mikocki, Leki natury,Pewel Mała 2004, ISBN 83-919437-1-2;

3 – O. Andrzej Cz. Klimuszko “Wróćmy do ziół”,Instytut Prasy i Wydawnictw NOVUM, Warszawa, 1987, wydanie II;

4 – E. Cieślik, K. Turcza,.(2015). Właściwości prozdrowotne aloesu zwyczajnego Aloe vera (L.) Webb. (Aloe barbadensis Mill), Postępy Fitoterapii (16)2.117-124;

5 – E. Dymarska i inni, Naturalne modyfikatory odpowiedzi immunologicznej, 2016;

6 – F.Mamczur, J.Gładun, Rośliny lecznicze w ogródku, Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, Warszawa, 1988, ISBN 83-09-01356-6;

7 – Wikipedia - Aloes drzewiasty;

8 – K.Suchorska, Z.Węglarz, Zioła w apteczce domowej, Wydawnictwo Alfa, Warszawa, 1988, ISBN 83-7001-186-1;

9 – L.M.Krześniak, Apteczka ziołowa, Wydawnictwo Sport i Turystyka, Warszawa 1986, ISBN 83-217-2576-7, wydanie I;

10 – Plants for a future - Aloe perryi - Baker;

11 – San Marcos Growers - Aloe africana - Spiny Aloe;

12 – cacti.com - Aloe spicata.

Spodobał Ci się artykuł? Podziel się nim ze znajomymi!