Koronawirus SARS-CoV-2 - Nowe odkrycia i 10 często zadawanych pytań
Pomimo intensywnych starań ze strony licznych zespołów naukowców, badacze nadal nie wiedzą wszystkiego odnośnie choroby COVID-19 i wywołującego jej koronawirusa SARS-CoV-2. Okazuje się, że wciąż odkrywane są nowe fakty, związane zarówno ze sposobem rozprzestrzeniania się choroby jak i jej przebiegiem. Dla przykładu, dopiero teraz dowiadujemy się, że osoba zainfekowana może rozprzestrzeniać wirusa na odległość ponad 4 metrów, a koronawirus pozostaje w powietrzu nawet do 30 minut.
- Jakie są objawy infekcji typowe dla COVID-19?
- Czy maseczki ochronne zabezpieczają przed infekcją?
- Czy koronawirus z Wuhan zmienia się w bardziej śmiercionośny szczep?
- Czy choroba COVID-19 jest bardziej groźna niż grypa sezonowa?
- Czy koronawirus stanowi zagrożenie tylko dla osób starszych?
- Jaki jest okres inkubacji COVID-19?
- Czy osoby zarażone, lecz nie wykazujące objawów infekcji, mogą rozprzestrzeniać koronawirusa?
- Jaka odległość od osoby chorej może być uznana za bezpieczną?
- Czy istnieje skuteczne leczenie COVID-19?
- Czy w najbliższym czasie możemy spodziewać się szczepionki?
Jakie są objawy infekcji typowe dla COVID-19 ?
Najbardziej charakterystyczne objawy choroby COVID-19 to gorączka, zmęczenie i suchy kaszel. U niektórych pacjentów może pojawić się ból, przekrwienie błony śluzowej nosa, katar, stan zapalny gardła, a nawet biegunka. Okazuje się, że niektóre zainfekowane osoby nie rozwijają jakichkolwiek objawów i nie czują się źle. Większość ludzi (około 80%) dochodzi do siebie po chorobie bez konieczności specjalistycznego leczenia. Około 1 na 6 osób, które chorują na COVID-19, ciężko przechodzi infekcję i miewa trudności z oddychaniem.
Czy maseczki ochronne zabezpieczają przed infekcją?
Noszenie jednorazowych maseczek ochronnych nie daje 100 procentowej gwarancji, że się nie zarazimy - wirusy mogą bowiem przedostawać się do organizmu także przez oczy, a małe cząsteczki wirusowe przenikają nawet przez większą część masek przeznaczonych dla ludności. Jednak, okazuje się, że maseczki ochronne skutecznie wychwytują kropelki, które są główną drogą transmisji koronawirusa. W przypadku bliskiego kontaktu z osobą zarażoną, maska zmniejsza ryzyko infekcji! Jeśli masz objawy COVID-19, lub już zdiagnozowano u Ciebie chorobę, noszenie odpowiedniej maski może chronić innych. Maski ochronne oddechowe mają kluczowe znaczenie dla pracowników służby zdrowia i opieki społecznej, a także są zalecane dla członków rodziny, którzy muszą opiekować się chorym - w rzeczywistości, zarówno pacjent, jak i opiekun powinni nosić odpowiednią maskę. Warto wspomnieć, że jednorazowe maski chirurgiczne filtrują jedynie wydychane powietrze, a więc powinny być noszone przez osoby zainfekowane, natomiast maski ochronne oddechowe są zaprojektowane w taki sposób, aby najlepiej filtrowały wdychane powietrze, przez co chronią drogi oddechowe osób zdrowych.
Czy koronawirus z Wuhan zmienia się w bardziej śmiercionośny szczep?
Wszystkie wirusy podlegają mutacji w czasie, a koronawirus, który przyczynia się do Covid-19, nie odbiega od tej reguły. To, w jaki sposób rozprzestrzeniają się różne szczepy wirusów, zależy od praw doboru naturalnego. Szczepy, które mogą się najszybciej rozprzestrzeniać i skutecznie replikować w ciele, będą z tej perspektywy najbardziej "udane". Nie musi to jednak oznaczać większego zagrożenia dla ludzi, ponieważ wirusy, które powodują najcięższe objawy, ograniczając mobilność chorego, mogą okazać się mniej podatne na dalszą propagację. Badania przeprowadzone przez chińskich naukowców na 103 próbkach wirusa SARS-CoV-2 pobranych od pacjentów w Wuhan i innych miastach dowodzą, że mamy do czynienia głównie z dwoma szczepami, oznaczonymi jako L i S. Chociaż szczep L wydaje się być bardziej popularny niż szczep S, naukowcy są zdania, że gałąź S wirusa jest jego pierwotną odmianą, która pojawiła się w czasie, gdy wirus przechodził ze zwierząt na ludzi. Szczep L rozwinął się wkrótce potem (źródło 1). Mogło by to oznaczać – choć nie zostało to definitywnie potwierdzone - że szczep L jest bardziej agresywny, bądź łatwiej się przenosi, albo szybciej się replikuje w organizmie.
Czy choroba COVID-19 jest bardziej groźna niż grypa sezonowa?
Obserwacje pacjentów z COVID-19 hospitalizowanych wykazały, że u około 83% do 98% z nich rozwija się gorączka, u 76% do 82% pojawia się suchy kaszel, a u 11% do 44% występuje zmęczenie, lub bóle mięśni. Odnotowano także inne objawy, w tym ból głowy, ból gardła, ból brzucha i biegunkę, ale występują one rzadziej (źródło 2). Większość osób zainfekowanych SARS-CoV-2 nie doświadczy objawów cięższych, niż te, które na ogół występują w przypadku grypy sezonowej. Niestety ogólny profil choroby, w tym jej odsetek śmiertelności, są nieco bardziej przerażające. Zgodnie z aktualną wiedzą naukowców, choroba COVID-19 może być około 10 razy bardziej śmiertelna niż grypa sezonowa, która według szacunków zabija od 290 000 do 650 000 ludzi rocznie na całym świecie. W efekcie badania, którego wyniki opublikowano 18 lutego br. na łamach China CDC Weekly, naukowcy dowiedli, że śmiertelność z powodu COVID-19 wynosi około 2,3% w Chinach kontynentalnych. Inne badanie z udziałem około 1100 hospitalizowanych pacjentów w Chinach, opublikowane 28 lutego w New England Journal of Medicine, wykazało, że ogólna śmiertelność była nieco niższa - około 1,4% (źródło 2). Najnowsze wieści dotyczące śmiertelności z powodu COVID-19 są bardziej przerażające! 3 marca br. WHO ogłosiło, że na całym świecie około 3,4% osób z potwierdzoną chorobą COVID-19 zmarło (źródło 3).
Czy koronawirus stanowi zagrożenie tylko dla osób starszych?
Pomimo, iż SARS-CoV-2 ma znacznie większe szanse na wywołanie poważnych objawów oddechowych, niż wirus grypy sezonowej, to generalnie osoby zainfekowane koronawirusem z Wuhan, które nie są w podeszłym wieku, ani nie są obciążone innymi schorzeniami, nie powinny mieć ciężkiego przebiegu choroby. Pomimo, iż zakłada się, że koronawirus nie stanowi dużego zagrożenia dla młodych i zdrowych ludzi, to działania podejmowane przez takie osoby, w tym zgłaszanie objawów i przestrzeganie instrukcji dotyczących kwarantanny, będą odgrywać ważną rolę w ochronie osób najbardziej narażonych w społeczeństwie oraz w kształtowaniu ogólnej trajektorii rozwoju epidemii.
Jaki jest okres inkubacji COVID-19?
Okres inkubacji odnosi się do czasu pomiędzy ekspozycją na patogeny, a pierwszymi objawami choroby. Aktualne szacunki sugerują, że objawy COVID-19 pojawiają się średnio po około pięciu dniach od momentu zarażenia się, ale okres inkubacji może trwać od dwóch do 14 dni (źródło 4). Mediana okresu inkubacji została oszacowana na 5,1 dni (95% CI, 4,5 do 5,8 dni), a w przypadku 97,5% osób, u których wystąpią objawy, stanie się to w ciągu 11,5 dnia (CI, 8,2 do 15,6 dni) od momentu zakażenia. Szacunki te sugerują, że przy ostrożnych założeniach u 101 na 10 000 przypadków wystąpią objawy w ciągu 14 dni aktywnego monitorowania, lub kwarantanny (źródło 5).
Czy osoby zarażone, lecz nie wykazujące objawów choroby, mogą rozprzestrzeniać koronawirusa?
Osoba zarażona koronawirusem, lecz nie wykazująca objawów infekcji, może owszem zarażać innych! Nie wiadomo jednak, jak często występuje bezobjawowa transmisja SARS-CoV-2 (źródło 6).
Jaka odległość od osoby chorej może być uznana za bezpieczną?
Amerykańska agencja Centrum Chorób i Prewencji jako bezpieczną od osoby zainfekowanej SARS-CoV-2 wyznaczyła odległość 1,8 m. Nasz polski Główny Inspektorat Sanitarny uznaje, że "należy zachować co najmniej 1-1,5 metra odległości od osoby, która kaszle, kicha i ma gorączkę. Te informacje mogą być jednak całkowicie błędne! Najnowsze obserwacje naukowców potwierdzają, że koronawirus SARS-CoV-2 może pozostawać w powietrzu przez 30 minut i podróżować na odległość 4,5 metra od zarażonej osoby. To znacznie dalej niż "bezpieczna odległość" zalecana jak dotąd przez służby sanitarne na całym świecie (źródło 7).
Czy istnieje skuteczne leczenie COVID-19?
Obecnie nie ma specyficznego leczenia przeciwwirusowego wyznaczonego dla nowego koronawirusa. Stosuje się leczenie objawowe, polegające na podawaniu płynów, leków zmniejszających gorączkę, a w ciężkich przypadkach uzupełnianiu tlenu. Może okazać się konieczne podłączenie chorego do respiratora. Do infekcji wirusowej mogą dołączyć się zakażenia bakteryjne, w związku czym może okazać się niezbędne podawanie antybiotyków. Badana jest skuteczność terapii przeciwwirusowych stosowanych w przypadku HIV. Nie ma dowodów, aby suplementy diety, takie jak witamina C, lub probiotyki, pomagały przyspieszyć powrót do zdrowia (źródło 8).
Czy w najbliższym czasie możemy spodziewać się szczepionki?
Pomimo zaangażowania licznych zespołów naukowców, na szczepionkę przeciwko COVID-19 będziemy jeszcze musieli dość długo poczekać. Przyjmując najbardziej optymistyczny scenariusz, mogłaby ona okazać się dostępna nie wcześniej niż za jakieś 18 miesięcy.
Bibliografia: 1 – New Scientist – Coronavirus: Are there two strains and is one more deadly? 2 – Live Science – How does the new coronavirus compare with the flu? 3 – WHO – WHO Director-General's opening remarks at the media briefing on COVID-19 - 3 March 2020; 4 – Harvard Medical School – As coronavirus spreads, many questions and some answers – What is the incubation period for the coronavirus? 5 – Annals of Internal Medicine – The Incubation Period of Coronavirus Disease 2019 (COVID-19) From Publicly Reported Confirmed Cases: Estimation and Application; 6 – Harvard Medical School – As coronavirus spreads, many questions and some answers – Can people who are asymptomatic spread coronavirus? 7 – South China morning post – Coronavirus can travel twice as far as official ‘safe distance’ and stay in air for 30 minutes, Chinese study finds; 8 – Harvard Medical School – As coronavirus spreads, many questions and some answers – Is there a treatment available for coronavirus?