Chipsy to ogromne ryzyko zachorowania na raka! Potwierdzają to nowe badania

Smutna wiadomość, że spożywanie chipsów może znacznie zwiększać ryzyko zachorowania na raka zapewne zaskoczy niejednego z nas, ale niestety okazuje się, że nieokiełznana słabość do tego produktu może skutkować niebezpiecznymi mutacjami genomowymi. Najnowsze badania naukowe, których wyniki opublikowano w 2019 r. na łamach prestiżowego periodyku „Genome Research” (źródło 1), jasno wykazują, iż chipsy są silnie rakotwórcze dla ludzi.

• Chipsy powodują raka? - Czym jest akrylamid?
• Chipsy są szkodliwe? - Czy akrylamid powoduje raka?
• Chipsy i akrylamid - Co robi akrylamid w chipsach?
• Chipsy i akrylamid - Czemu nie ma o tym informacji na opakowaniach?
• Chipsy i akrylamid - Co jeszcze siedzi w popularnych chipsach?
• Chipsy i akrylamid - Czy naturalne chipsy, takie bez "dodatków", są zdrowsze?

Czym jest akrylamid?

Akrylamid (akryloamid) to organiczny związek chemiczny należący do grupy amidów. Należące do tej grupy poliakrylamidy stosuje się głównie w produkcji tworzyw sztucznych, farb, lakierów, klejów i zapraw murarskich, a także w przemyśle celulozowo-papierniczym. Akrylamid został umieszczony na liście substancji prawdopodobnie rakotwórczych dla ludzi już w roku 1994 (źródło 2). Substancja ta wykazuje bowiem potwierdzone działanie neurotoksyczne, genotoksyczne i kancerogenne. W 2002 roku po pojawieniu się doniesień o tym, iż akrylamid znajduje się również w produktach spożywczych, znacznie wzrosła ilość badań naukowych nad procesem powstawania akrylamidu w żywności i nad jego wpływem na nasze zdrowie.

Akrylamid występuje w większości podgrzewanych spożywczych produktów skrobiowych w wyniku reakcji Maillarda - w rzeczywistości jest to skomplikowany ciąg reakcji, które zachodzą między cukrami redukującymi (glukozą, fruktozą), a aminokwasem asparaginą podczas obróbki termicznej w temperaturze wynoszącej co najmniej 120 stopni C. Wcześniejsze eksperymenty potwierdzały, iż akrylamid powoduje raka u gryzoni. Ostatnio przeprowadzone eksperymenty potwierdzają jednak, że akrylamid jest silnym czynnikiem rakotwórczym również dla ludzi.

Czy akrylamid powoduje raka? Oto wyniki najnowszych badań

Badania naukowe dotyczące szkodliwości akrylamidu, a także jego metabolitu - glicydamidu - wskazują na neurotoksyczną, genotoksyczną i kancerogenną aktywność obu substancji. Bezsprzecznie udowodniono neurotoksyczne działanie akrylamidu na ludzki organizm. Genotoksyczna aktywność akrylamidu przejawia się głównie po jego metabolicznym przekształceniu do pochodnej epoksydowej glicydamidu. Naukowcy z IARC zaobserwowali tak zwane „sygnatury mutacji” związane z glicydamidem w 30 procentach z około 1600 rodzajów przeanalizowanych guzów nowotworowych. Ta szeroka gama nowotworów obejmowała nie tylko nowotwory nerek, dróg żółciowych, wątroby, okrężnicy oraz macicy, które mogły być między innymi efektem ekspozycji na akrylamid poprzez spożywanie bogatych w tą substancję produktów, lecz także nowotwory związane z paleniem tytoniu, takie jak nowotwory płuc, głowy, szyi i wątroby.

Obecne w chipsach wysokie stężenia akrylamidu powodują raka!

Akrylamid nie jest celowo dodawany do żywności, lecz powstaje w niej w sposób naturalny i nieunikniony w efekcie obróbki termicznej w przypadku niektórych produktów spożywczych bogatych w węglowodany i ubogich w białko.

Badania jasno wykazują, że największe stężenia akrylamidu występują w produktach spożywczych takich jak frytki i chipsy ziemniaczane. Znacznie mniej groźne dla naszego zdrowia ilości tej toksycznej substancji są obecne w takich pokarmach jak ciastka, płatki śniadaniowe, chleb, tosty, kawa, prażone migdały, kawa bezkofeinowa i substytuty kawy na bazie ziarna.

Czemu na opakowaniach produktów nie ma ostrzeżeń?

W Polsce nie ma przepisów, które wymagałyby od producentów chipsów umieszczenia stosownego ostrzeżenia o ich toksyczności. Rozporządzenie Komisji (UE) 2017/2158 z dnia 20 listopada 2017 r. ustanawia pewne środki łagodzące i poziomy odniesienia służące ograniczeniu obecności akrylamidu w żywności (źródło 3), co niestety definitywnie nie rozwiązuje problemu obecności rakotwórczej substancji w wielu produktach spożywczych.

Nie ma też obowiązku informowania konsumentów o tym, że w chipsach znajduje się rakotwórczy akrylamid, ponieważ nie jest od dodawany do produktu, lecz powstaje w nim w efekcie obróbki termicznej. W stanie Kalifornii, który słynie z niezwykłej troski o zdrowie obywateli, ostrzeżenie takie jest już od pewnego czasu obowiązkowe.

Co jeszcze może się znajdować w popularnych chipsach?

Niestety w popularnych chipsach, oprócz samego akrylamidu, mogą być obecne również inne substancje, takie jak olej palmowy, syrop glukozowy w proszku, olej rzepakowy, dekstroza, glutaminian sodu, które również dość niekorzystnie wpływają na nasze zdrowie, szczególnie wówczas, gdy spożywamy je regularnie.

Czy chipsy naturalne - takie "bez dodatków" - są zdrowsze?

Istnieje spora szansa na to, że produkt oznakowany jako "naturalny" i bez dodatków toksycznej chemii, będzie o wiele zdrowszy od jego tradycyjnej, wzbogacanej chemią wersji. Niestety w przypadku chipsów, akrylamid nie jest traktowany przez obowiązujące prawo jako dodatek do żywności, gdyż powstaje w sposób naturalny, w efekcie obróbki termicznej. W związku z tym, nawet chipsy bez konserwantów, szkodliwych wzmacniaczy smaku i syntetycznych barwników, zawierają rakotwórczy akrylamid.Bibliografia:1 – Genome Research – Experimental and pan-cancer genome analyses reveal widespread contribution of acrylamide exposure to carcinogenesis in humans; 2 – American Cancer Society – Acrylamide and Cancer Risk; 3 – eur-lex.europa.eu – ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2017/2158 z dnia 20 listopada 2017 r.