Mallard – 202,8 km/h w 1938 roku! Parowa legenda kolei

W historii kolejnictwa istnieją pociągi, które wyprzedzały swoją epokę. Jednym z nich był Mallard, brytyjski parowóz należący do serii LNER Class A4, który w 1938 roku ustanowił światowy rekord prędkości dla lokomotyw parowych, osiągając 202,8 km/h (126 mph). Do dziś żaden inny parowóz nie pobił tego wyniku.

Rewolucyjny design

Mallard został zaprojektowany przez słynnego inżyniera Nigela Gresleya i wyróżniał się niezwykle aerodynamiczną sylwetką. Jego opływowa budowa, inspirowana trendem streamline moderne, znacznie redukowała opór powietrza, pozwalając na osiąganie wyższych prędkości przy mniejszym zużyciu paliwa. Charakterystyczny, smukły kształt lokomotywy oraz eleganckie malowanie w kolorze błękitnym uczyniły go ikoną brytyjskiej kolei.

Innowacyjne rozwiązania techniczne

Mallard był wyposażony w nowoczesny system Kylchap, który zwiększał wydajność kotła poprzez ulepszoną cyrkulację pary. Lokomotywa posiadała również zaawansowane zawieszenie, co pozwalało na płynniejszą jazdę przy dużych prędkościach. Dzięki temu mogła efektywnie rozwijać wysokie prędkości na trasach ekspresowych.

Jednym z kluczowych elementów technicznych Mallarda było jego zaawansowane zawieszenie, które umożliwiało płynną jazdę przy dużych prędkościach. W porównaniu do starszych modeli parowozów, które przy wyższych prędkościach często wykazywały niestabilność, zastosowanie ulepszonego układu biegowego pozwoliło na stabilne prowadzenie toru nawet przy ekstremalnych prędkościach.

Parowóz posiadał również nowatorskie rozwiązania w układzie smarowania, które minimalizowały tarcie i ograniczały przegrzewanie się łożysk osiowych. Dzięki temu maszyna mogła przez dłuższy czas utrzymywać wysoką prędkość bez ryzyka awarii.

Dodatkowo, Mallard był wyposażony w sześciokołowy układ napędowy (4-6-2), który zapewniał większą stabilność i lepszą przyczepność do torów, co było kluczowe przy osiąganiu tak dużych prędkości. Para napędzająca cylindry była dostarczana w sposób optymalizujący siłę pociągową, co pozwalało na szybkie rozpędzanie i efektywne utrzymywanie prędkości.

Porównanie z innymi rekordami prędkości

W latach 30. XX wieku kilka państw rywalizowało o tytuł najszybszego pociągu parowego. Wśród głównych konkurentów Mallarda znajdowały się niemieckie i francuskie konstrukcje, które również osiągały imponujące wyniki:

• DRG Class 05 (Niemcy) – niemiecki parowóz serii 05 osiągnął w 1936 roku prędkość 200,4 km/h, ale wynik ten nie został oficjalnie udokumentowany w taki sposób, jak rekord Mallarda. Niemiecka lokomotywa była jednak aerodynamicznie zaawansowana i mogła potencjalnie pobić brytyjski rekord, gdyby testy kontynuowano.
• Bugatti Autorail (Francja) – spalinowy pociąg osiągnął 196 km/h w 1933 roku, co było rewolucyjnym wynikiem dla pojazdów spalinowych, ale nie dorównywało prędkościom osiąganym przez najlepsze parowozy.
• Fliegender Hamburger (Niemcy) – niemiecki elektryczny pociąg pasażerski, który już w 1933 roku osiągał 160 km/h na regularnych trasach między Berlinem a Hamburgiem.

Choć technologia parowa była już na granicy swoich możliwości, Mallard udowodnił, że parowozy mogły rywalizować z nowoczesnymi jednostkami spalinowymi i elektrycznymi. Jednak w kolejnych dekadach rozwój kolei wysokich prędkości spowodował, że parowozy zostały wycofane z użytku na rzecz bardziej efektywnych technologii.

3 lipca 1938 roku na trasie Grantham – Peterborough Mallard ustanowił rekord świata dla lokomotyw parowych, osiągając 202,8 km/h (126 mph). Test odbył się na lekkim spadku terenu, co pomogło osiągnąć tak imponujący wynik. Prędkość ta była tak wysoka, że po ustanowieniu rekordu lokomotywa wymagała naprawy, ale jej osiągnięcie na zawsze zapisało się w historii kolejnictwa.

Warto dodać, że choć inne parowozy, takie jak niemiecki DRG Class 05, osiągały porównywalne prędkości (ok. 200 km/h), to nigdy nie udało się tego oficjalnie udokumentować w warunkach testowych tak dokładnie, jak w przypadku Mallarda.

Rekord prędkości

3 lipca 1938 roku na trasie Grantham – Peterborough Mallard ustanowił rekord świata dla lokomotyw parowych, osiągając 202,8 km/h (126 mph). Test odbył się na lekkim spadku terenu, co pomogło osiągnąć tak imponujący wynik. Prędkość ta była tak wysoka, że po ustanowieniu rekordu lokomotywa wymagała naprawy, ale jej osiągnięcie na zawsze zapisało się w historii kolejnictwa.

Warto dodać, że choć inne parowozy, takie jak niemiecki DRG Class 05, osiągały porównywalne prędkości (ok. 200 km/h), to nigdy nie udało się tego oficjalnie udokumentować w warunkach testowych tak dokładnie, jak w przypadku Mallarda.

Ikona kolejnictwa

Mallard obsługiwał prestiżowe brytyjskie ekspresy, takie jak „The Flying Scotsman”, i był symbolem nowoczesnych rozwiązań w parowej technologii napędowej. Jego eksploatacja trwała do lat 60., kiedy parowozy zostały zastąpione przez lokomotywy spalinowe i elektryczne.

Jednak historia Mallarda nie skończyła się wraz z jego wycofaniem. Dziś pozostaje jednym z najsłynniejszych pociągów świata i można go podziwiać w National Railway Museum w Yorku, gdzie jest jednym z największych eksponatów. W 1988 i 2008 roku Mallard został ponownie uruchomiony, aby wziąć udział w specjalnych przejazdach z okazji 50. i 70. rocznicy swojego rekordu.

Jego rekord prędkości dla parowozów pozostaje niepobity, czyniąc go prawdziwą legendą kolejnictwa oraz symbolem technologicznego postępu lat 30. XX wieku.