Ból głowy - Co może oznaczać i jak się go pozbyć?
Ból głowy może być bardzo uciążliwą dolegliwością, a dobrze wie o tym każdy, kto przynajmniej już raz go doświadczył. Osoby, które nie znają tego bólu mogą się uważać za obdarowane sporą dawką szczęścia.
Niezależnie od tego, jaki rodzaj bólu głowy odczuwamy, tzn. pulsujący, tępy czy innego rodzaju, na ogół jest on w jakiś sposób powiązany z układem krążeniowym. Mózg bowiem nie może sam w sobie boleć, gdyż nie są w nim umiejscowione tak zwane wolne zakończenia nerwowe odbierające bodźce bólowe. Takich zakończeń nerwowych jest za to bardzo wiele w otaczających mózg trzech oponach (twardej, pajęczej i miękkiej), w których na dodatek sieć naczyń krwionośnych jest bardzo gęsta.
SPIS TREŚCI
- Odrobina danych statystycznych
- Dlaczego głowa boli
- Jak się pozbyć bólu głowy?
W większości przypadków ból głowy jest efektem stresu – jest to tak zwany ból napięciowy. Wskutek stresu organizm zwiększa produkcję niektórych hormonów, takich jak katecholaminy i kortyzol, pod wpływem których rośnie napięcie mięśni, serce uderza mocniej i szybciej, a ciśnienie tętnicze idzie szybko w górę! W odpowiedzi na taką sytuację następuje rozszerzanie się naczyń krwionośnych, dzięki czemu krew lepiej przez nie przepływa i ciśnienie tętnicze spada, przez co zmniejsza się zagrożenie rozmaitych incydentów sercowo-naczyniowych. Jednak rozszerzające się naczynia krwionośne drażnią zakończenia nerwowe w oponach mózgowych wywołując uczucie bólu.
Odrobina danych statystycznych
Szacuje się, że nawet 75 procent światowej populacji w wieku od 18 do 65 lat doznało bólu głowy przynajmniej raz w ciągu ostatniego roku. Wśród tych osób ponad 10 procent uważa, że była to migrena. Ból głowy pojawiający się przez co najmniej 15 dni w miesiącu dotyka od 1,7 do 4 procent dorosłej populacji świata (źródło 1).
W świetle danych statystycznych z chronicznym bólem głowy zmaga się rocznie nawet 4 miliony Polaków! W większości przypadków ta dolegliwość ma charakter migrenowy, czyli stanowi chorobę samą w sobie. Jak donosi "Dziennik Gazeta Prawna" w ciągu roku aż 35 tysięcy Polaków trafia do szpitala z powodu bólu głowy. To aż 10 procent wszystkich hospitalizacji w naszym kraju!
Dlaczego głowa boli
Ból głowy może mieć bardzo zróżnicowane podłoże. Choć mogą się do niego przyczyniać zarówno zwyczajne przemęczenie, w tym przemęczenie oczu, albo przykładowo zapalenie zatok, to niestety czasami ból głowy może być jednym z licznych objawów ciężkich stanów chorobowych.
Gdy ból głowy jest skutkiem bezpośredniego urazu mechanicznego tej okolicy ciała, przyczyna jest oczywista; jednak często jej rozpoznanie jest dość trudnym zadaniem.
Przyczyny bólu głowy
Ponieważ ból głowy może występować nie tylko jako choroba pierwotna (ból głowy napięciowy, migrenowy lub gromadny), ale również może być objawem o wiele poważniejszych problemów ze zdrowie, nigdy nie należy go lekceważyć.
Niektóre rodzaje pierwotnego bólu głowy mogą być wywołane czynnikami stylu życia, w tym:
- alkohol, szczególnie czerwone wino;
- niektóre pokarmy, takie jak przetworzone mięsa zawierające toksyczne azotany;
- przewlekły niedobór magnezu;
- zaburzenia snu lub jego zupełny brak;
- zła postawa ciała;
- nieregularne posiłki;
- szybkie zjedzenie lodów;
- napięcia emocjonalne (stres);
W przypadku niepierwotnego bólu głowy przyczyn tego objawu może być bardzo wiele, a do najczęstszych z nich należą:
- ostre zapalenie zatok;
- zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa, głównie jego odcinka szyjnego;
- zakrzepy w mózgu;
- tętniak mózgu;
- nieprawidłowo uformowane naczynia krwionośne w mózgu;
- zatrucie tlenkiem węgla lub inna toksyną;
- olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic;
- odwodnienie;
- problemy stomatologiczne;
- infekcja ucha środkowego;
- problemy ze wzrokiem, w tym jaskra;
- nadciśnienie tętnicze;
- choroby przebiegające z gorączką;
- krwiak śródczaszkowy;
- niektóre leki stosowane w leczeniu innych zaburzeń;
- zapalenie mózgu lub opon mózgowych;
- astygmatyzm;
- ataki paniki;
- noszenie ciasnych nakryć głowy, takich jak hełm lub gogle;
- urazy głowy;
- toksoplazmoza;
- neuralgia nerwu trójdzielnego, jak również inne nerwobóle związane z podrażnieniem niektórych nerwów łączących twarz i mózg.
Ponieważ silny i/lub szybko narastający ból głowy może być oznaką stanu wymagającego natychmiastowej opieki lekarskiej, należy niezwłocznie wezwać karetkę w przypadku jednoczesnego występowania objawów takich jak zamęt w głowie lub trudności w porozumiewaniu się, omdlenia, wysoka gorączka, drętwienie lub paraliż występujący po jednej stronie ciała, sztywny kark, problemy z widzeniem, trudności z wysławianiem się lub poruszaniem, nudności lub wymioty nie związane z przebiegiem infekcji wirusowej lub kacem. Jeśli te dodatkowe objawy nie występują, ale bóle głowy są uporczywe, częste i trudno Ci jest się ich pozbyć bez regularnego stosowania mocnych i szkodliwych leków, to koniecznie jak najszybciej skonsultuj się w tej sprawie z lekarzem. Regularne bóle głowy mogą wskazywać na to, że z Twoim ciałem (lub umysłem) dzieje się coś niedobrego.
Ból głowy może mieć bardzo zróżnicowane podłoże. Choć mogą się do niego przyczyniać zarówno zwyczajne przemęczenie, w tym przemęczenie oczu, albo przykładowo zapalenie zatok, to niestety czasami ból głowy może być jednym z licznych objawów ciężkich stanów chorobowych.
Gdy ból głowy jest skutkiem bezpośredniego urazu mechanicznego tej okolicy ciała, przyczyna jest oczywista; jednak często jej rozpoznanie jest dość trudnym zadaniem.
Dlaczego w ogóle odczuwamy ból głowy?
Odczuwanie bólu w głowie, pomijając jego pierwotną przyczynę, jest skutkiem podrażnienia obwodowych receptorów bólowych w odpowiedzi na uraz tkanek, rozszerzenie trzewi, bądź niektóre inne czynniki. Organizm ludzi ogólnie zdrowych błyskawicznie reaguje na takie zmiany. W obliczu nadchodzącego bólu głowy, uruchamiają się mechanizmy mające na celu eliminację przyczyny bólu i ponowne osiągnięcie ogólnej homeostazy organizmu. Z drugiej zaś strony, czasami jednak zdarza się, iż drogi przewodzenia bólu same w sobie są uszkodzone lub reagują na różne sygnały w nieodpowiedni sposób. Wówczas można śmiało stwierdzić, iż ból głowy jest efektem uszkodzenia wrażliwych na ból dróg układu obwodowego bądź OUN lub ich niewłaściwego pobudzenia. W rzeczywistości w obrębie głowy mamy względnie małą ilość struktur wrażliwych na ból. Należą do nich:
- skóra głowy;
- odejścia większych naczyń tętniczych;
- zatoki opony twardej;
- sierp mózgu;
- odcinki proksymalne dużych tętnic opony miękkiej.
W przeciwieństwie do wyżej wymienionych struktur, te bardziej związane z mózgowiem nie posiadają zewnętrznego unerwienia, przez co nie są w stanie powodować uczucia bólu. Do tych ostatnich zaliczamy następujące struktury:
- wyściółka komór mózgu;
- splot naczyniówkowy;
- żyły opony miękkiej;
- większa część miąższu mózgu;
Do najbardziej istotnych struktur pod względem ich zaangażowania w patogenezę bólu pierwotnego zalicza się:
- duże naczynia wewnątrzczaszkowe wraz z oponą twardą;
- obwodowe zakończenia nerwu trójdzielnego, które je zaopatrują;
- część ogoniasta jądra trójdzielnego, która przyjmuje impulsacje bólową z okolic głowy i szyi;
- obwody modulujące uczucie bólu wewnątrz mózgu.
Sposoby na ból głowy
Gdy głowa zaczyna boleć, zazwyczaj marzymy tylko o jak najszybszym pozbyciu się tego paskudnego uczucia. Jak się za to zabrać? Czy za każdym razem powinniśmy sięgać po popularne leki dostępne bez recepty? Niekoniecznie! Na szczęście są nam dziś dobrze znane o wiele bezpieczniejsze metody radzenia sobie z bólem głowy.
Uważaj na leki bez recepty!
Statystyczny Polak, wliczając w to noworodki, bierze leki przeciwbólowe 7 razy w miesiącu! To stanowczo za dużo tabletek. Bóle głowy zaliczane są do najczęściej występujących dolegliwości, z powodu których łykamy takie preparaty.
W walce z bólem głowy Polacy bardzo często sięgają po dostępne bez recepty leki. Jak dobrze wiadomo, można je kupić nie tylko w aptece, ale także w supermarketach, sklepikach spożywczych i na stacjach benzynowych i dlatego stanowią one poważną pokusę dla wielu osób. Ponieważ zarówno Ibuprofen, jak i Paracetamol to podstawowe składniki czynne dużej ilości popularnych leków bez recepty, nie tylko takich, które zażywamy w przypadku bólu głowy, ale również tych, które stosujemy przykładowo w przypadku gorączki, przeziębienia, bólu zęba, to nietrudno jest je przedawkować. Przedawkowanie zarówno jednej jak i drugiej substancji może skończyć się fatalnie. Leki takie jak Apap, Paracetamol i Coldrex – ale nie tylko – zawierają Paracetamol. Przyjmowanie jednego preparatu pomaga zwalczyć ból, ale połączenie go z drugim, który w swoim składzie zawiera tę samą substancję czynną, może być dla nas dość niebezpieczne, a nawet wywołać silne zatrucie.
Pomijając możliwość samego przedawkowania, regularne zażywanie leków przeciwbólowych wpływa bardzo niekorzystnie na zdrowie i może być przyczyną poważnych chorób. Warto się dowiedzieć o tego typu zagrożeniach uważnie czytając ulotki załączone do przyjmowanych preparatów, czego niestety większość osób nie robi. Co bardzo istotne dla Twojego zdrowia, leków przeciwbólowych dostępnych bez recepty nie należy przyjmować dłużej niż przez 3 dni!
Naturalne sposoby na pozbycie się bólu głowy
Istnieje wiele naturalnych i bardzo skutecznych – ale niestety na ogół niedocenianych w Polsce – sposobów na pozbycie się pierwotnego bólu głowy. Dlaczego większość z tych metod na nas nie działa? Otóż dlatego, że ich prawidłowe wykonanie wymaga odrobiny wiedzy, na zdobycie której należy poświęcić czas i uwagę, a przede wszystkim trzeba posiadać chęć nauczenia się czegoś nowego. Kolejną trudnością może być natrafienie na wiarygodne źródło informacji o takich metodach. Oczywiście w obliczu takiej sytuacji dla większości z nas o wiele łatwiej jest łyknąć tabletkę i czekać, aż ból ustąpi. Ale czy takie podejście do rozwiązania problemu jest rozsądne? Jesteśmy dosłownie otumaniani reklamami, w których rozwiązaniem na wszelkie nasze problemy ze zdrowiem jest jakaś magiczna tabletka, zawierająca w swoim składzie nic innego jak same trucizny. W świetle otaczającej nas codziennej rzeczywistości, jak inaczej mielibyśmy postępować w przypadku wystąpienia bólu głowy? Otóż naśladujemy znane nam zachowania. Robimy to co robią inni i łykamy tabletki!
Jeśli pomimo stosowania zdrowej diety, bogatej w nieprzetworzoną żywność, wolną od szkodliwych konserwantów i regularnie wykonywanych ćwiczeń fizycznych nadal zdarzają Ci się napady bólu głowy to możesz spróbować sobie z nimi poradzić stosując dalekowschodnie techniki akupresury i masażu skroni. Te dwie proste metody dają naprawdę fantastyczne rezultaty. Aby dowiedzieć się więcej o akupresurze polecam to wiarygodne źródło 2, natomiast o masażu skroni może się dowiedzieć więcej tutaj. Warto dodać, że każdy rodzaj pierwotnego bólu głowy wymaga nieco innego rodzaju podejścia do jego pozbycia się.
Jeśli uważasz, że dalekowschodnie techniki masażu skroni i akupresura to nie coś dla Ciebie, wówczas możesz spróbować pozbyć się bólu głowy w inny naturalny i nieszkodliwy sposób, na przykład wypijając mocną herbatkę z imbiru. Należy ją przygotować ze świeżego korzenia, który kroimy na plastry, zalewamy szklanką wrzątku i odstawiamy na 10-15 minut. Napój pijemy na ciepło lub zimno. Dla lepszego smaku można dodać do niego odrobinę miodu i/lub soku z cytryny.
Sposób na ból głowy N.1 – Woda
Czasami ból głowy może wynikać nawet z niewielkiego odwodnienia organizmu. W takich przypadkach zaleca się picie jednej szklanki wody mineralnej co 15 minut. W szczególności zalecane jest wypicie jednego litra wody w przeciągu godziny.
Sposób na ból głowy N.2 – Dotlenienie
Ból głowy niekiedy udaje się zwalczyć poprawiając stopień dotlenienia organizmu. Aby osiągnąć taki stan zaleca się wykonać przynajmniej 40 minutowy spacer na świeżym powietrzu, najlepiej w parku, lesie, bądź innej okolicy, gdzie powietrze jest względnie czyste.
Sposób na ból głowy N.3 – Gorąca kąpiel
Niektórzy z własnego doświadczenia przekonują, iż gorąca kąpiel jest w stanie im bardzo pomóc, gdy tylko dopada ich ta okropna dolegliwość, jaką jest ból głowy. Tego rodzaju kąpiel powinna być przede wszystkim relaksująca. Przeznacz sobie na nią czas i relaksuj się w wannie wyłączając się w ten sposób od codziennych spraw.
Sposób na gól głowy N.4 – Zioła
Niektóre zioła potrafią skutecznie zwalczać ból głowy. Zanim jednak zdecydujesz się na metodę opartą na ziołach, koniecznie skonsultuj się z lekarzem, szczególnie w przypadku gdy cierpisz na jakieś przewlekłe choroby, lub zażywasz niektóre leki.
Zioła na ból głowy – Melisa
Choć Melisa znana jest przede wszystkim ze swojego działania uspokajającego, ziele to jest również świetnym remedium w przypadku bólu głowy. Najskuteczniej działać będzie w tym przypadku dobrej jakości Melisa, kupiona w postaci suszu w sprawdzonym sklepie z ziołami. Melisę w formie suszu herbacianego w ilości 2 czubatych łyżeczek zaparzamy pod przykryciem przez 10 minut, a następnie pozostawiamy do ostudzenia.
Zioła na ból głowy – Imbir
Imbir to popularny w medycynie naturalnej korzeń, który cechuje się licznymi właściwościami leczniczymi. Jest bardzo skuteczny w przypadku bólu głowy. Korzeń ścieramy na tarce, lub kroimy na cienkie plasterki. Zalewamy wrzątkiem i pozostawiamy do ostudzenia. Tak sporządzony napar można popijać drobnymi łyczkami przez cały dzień.
Zioła na ból głowy – Macierzanka piaskowa
Macierzanka piaskowa to mało popularna w Polsce roślina, która swoim aromatem bardzo przypominająca tymianek. Dzięki obfitości fenoli i olejków eterycznych okłady i kompresy sporządzone z zastosowaniem naparu macierzanki piaskowej pomagają w przypadku pulsującego bólu głowy.
Zioła na ból głowy - Olejek miętowy
Choć nie każdy o tym wie, okazuje się, że naturalny olejek miętowy może ograniczać odczuwanie niektórych rodzajów bólu głowy. Umiejętne wcieranie olejku miętowego wzdłuż linii włosów może skutecznie rozluźnić mięśnie twarzy i szyi, tym samym łagodząc napięciowe bóle głowy.
Bibliografia:
1 – aspirin.pl – Bóle głowy;
2 – WikiHow Expert Reviewed – How to Use Acupressure Points for Migraine Headaches;
3 – Quora – Why does massaging one's temples soothe a migraine or headache?