Pomidor może czynić cuda! Koniecznie włącz go do jadłospisu!

Pomimo, iż z perspektywy botanika należący do obszernej rodziny psiankowatych pomidor jest owocem, to na ogół jesteśmy przyzwyczajeni do traktowania go jak warzywo. Czemu tak się dzieje? Prawdopodobnie dlatego, iż wyglądem i smakiem pomidor kojarzy nam się nam bardziej z warzywami, niż z owocami. Ze względu na jego właściwości smakowe i kulinarne, nie spożywamy pomidora na deser lub między posiłkami głównymi, lecz dodajemy go do sałatek, kanapek, lub robimy z niego sosy do naszych ulubionych potraw.

Czy poza istotnymi walorami smakowymi i wszechstronnością kulinarną, pomidory mogą dla nas znaczyć coś więcej? Otóż, przede wszystkim, są one bogatym źródłem dietetycznego antyoksydacyjnego likopenu, którego obecność w codziennym jadłospisie wiąże się z wieloma korzyściami zdrowotnymi, w tym ze zmniejszonym ryzykiem rozwoju chorób układu krążeniowego i nowotworów. Pomidory dostarczają nam również sporych ilości witaminy C, potasu, kwasu foliowego i witaminy K. Zwykle czerwone, gdy są dojrzałe, pomidory mogą przybierać również inne kolory, w tym żółty, pomarańczowy, zielony, a nawet fioletowy. Co więcej, wiele podgatunków pomidorów występuje w odmiennych gabarytach, kształtach i smakach.

Wartości odżywcze pomidora

Wartości odżywcze pomidora mogą się nieco różnić w zależności od ich podgatunku, sposobu uprawy, pory roku, a nawet postaci, w jakiej jest on spożywany. Pomidory są niezwykle bogate w cenny dla naszego zdrowia pierwiastek: potas. Ten mikroelement okazuje się być korzystny w obniżaniu ciśnienia krwi i w zapobieganiu chorobom serca. Badania jasno wykazują, że wyższe spożycie potasu w codziennej diecie wiąże się z niższym wskaźnikiem udaru mózgu i innych incydentów sercowo-naczyniowych (żródło 1).Witamina C, której średniej wielkości pomidor dostarcza nam około 28 proc. dziennego zapotrzebowania, jest niezbędnym składnikiem odżywczym i silnym przeciwutleniaczem, który może nas chronić przed nadmiernym namnażaniem się wolnych rodników, zmniejszając efekty uboczne stresu oksydacyjnego. Kolejny ważny składnik, którego dostarcza nam pomidor, witamina K, znana również jako filochinon, pełni istotną rolę w procesach krzepnięcia krwi i jest niezbędna dla zdrowia kości (źródło 2).

Zawarty w pomidorach kwas foliowy, czyli witamina B9 bierze aktywny udział w ważnych procesach naszego organizmu na poziomie komórkowym. Jest szczególnie istotna dla kobiet ciężarnych (źródło 3). Aby uzupełnić powyższe informacje podajemy średnie wartości odżywcze, odnoszące się do pomidora czerwonego, dojrzałego i spożywanego na surowo (źródło 4):

• Wartość energetyczna: 18 Kcal;
• Woda: 95%;
• Białko: 0.88 g;
• Węglowodany: 3.9 g;
• Cukry proste: 2.63 g;
• Błonnik: 1.2 g;
• Tłuszcz: 0.2 g;
• Żelazo: 0.27 mg;
• Sód: 5 mg;
• Potas: 237 mg;
• Magnez: 11 mg;
• Wapń: 10 mg;
• Fosfor: 24 mg;
• Cynk: 0.17 mg;
• Witamina C: 13.7 mg;
• Witamina B9: 15 µg;
• Witamina K: 7.9 µg.

Prozdrowotne związki roślinne

Podobnie jak wiele innych warzyw i owoców, również pomidor bogaty jest w dobroczynne dla naszego zdrowia związki roślinne. W pomidorach występują, między innymi likopen, beta karoten, naringenina i kwas chlorogenowy. Likopen opóźnia procesy degeneracyjne zachodzące w skórze, chroni przed negatywnymi skutkami ekspozycji na działanie szkodliwych promieni słonecznych i przyczynia się do poprawy gęstości tkanki kostnej. Podejrzewa się ponadto, że likopen może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób nowotworowych i sercowo-naczyniowych, choć – aby przytoczyć na to niezbite dowody –niezbędne są dalsze badania naukowe w tym kierunku (źródło 5). Im bardziej pomidory są czerwone, tym więcej likopenu zawierają. Najwięcej tego związku znajduje się w samej skórce, a także w pomidorkach koktajlowych. Pomimo, iż najwięcej likopenu zawierają pomidorowe przetwory, nadal lekarze zalecają spożywać duże ilości świeżych pomidorów.

Zdaniem naukowców z National Cancer Institute, przeciwutleniacze takie jak beta-karoten, mogą zmniejszać uszkodzenia zachodzące na poziomie DNA i wynikające ze stresu oksydacyjnego lub całkowicie zapobiegać skutkom ubocznym działania wolnych rodników (źródło 6). Ten rodzaj uszkodzeń może znacząco zwiększać ryzyko pojawienia się chorób nowotworowych. Wyniki badań potwierdzają, że zawarty w pomidorach kwas chlorogenowy może okazać się skuteczny w leczeniu nadciśnienia tętniczego (źródło 7), natomiast zawarta w skórze pomidora naringenina to flawonoid będący w stanie łagodzić procesy zapalne i chronić nas przed różnymi chorobami.

Pomidor to zmniejszone ryzyko groźnych chorób

Czy w rzeczywistości pomidor może zapobiegać chorobom? Okazuje się, że jak najbardziej, a najlepszym tego dowodem jest fakt, że bogata w to warzywo (lub owoc – jak kto woli) dieta śródziemnomorska okazuje się dobrze wpływać na zdrowie osób, które regularnie się jej trzymają (źródło 8). Badania naukowe potwierdzają, że częste spożywanie pomidorów i przetworów pomidorowych pozytywnie wpływa na zdrowie i wygląd skóry, a jednocześnie może nas chronić przed nowotworami i poważnymi chorobami układu krążeniowego. Choroby serca - w tym zawały serca i udary - są obecnie najczęstszą przyczyną śmierci na całym świecie. Zawartość błonnika, potasu, witaminy C i choliny w pomidorach może skutecznie wspomagać nasz układ krwionośny. Spożywanie większej ilości produktów bogatych w potas, jednocześnie ograniczając sód, to bardzo istotna zmiana w diecie, jaką należy uczynić, aby zmniejszyć ryzyko rozwoju chorób układu krążeniowego. Dieta bogata w potas wiąże się nie tylko z niższym stopniem ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, ale jest również znana ze skuteczniej ochrony mięśni przed stopniową degeneracją, pozytywnego wpływu na gęstość mineralną kości i z zapobiegania kamicy nerkowej. Pomidory zawierają cenny kwas foliowy, który pomaga regulować stężenie homocysteiny we krwi. Homocysteina jest aminokwasem wynikającym z rozpadu białek. Zdaniem lekarzy jej nadmiar w organizmie zwiększa ryzyko zawału serca i udaru mózgu. Wpływ, jaki kwas foliowy wywiera na homocysteine eliminuje zatem jeden z istotniejszych czynników ryzyka chorób serca. Naukowcy powiązali niskie poziomy likopenu i beta karotenu we krwi u mężczyzn w średnim wieku ze zwiększonym ryzykiem zagrażających życiu incydentów sercowo-naczyniowych, takich jak zawały serca i udary (źródło 9). Ponadto pomidory wykazują działanie ochronne na wewnętrzną warstwę naczyń krwionośnych i mogą zmniejszać ryzyko powstawania niebezpiecznych zakrzepów krwi.

Liczne badania naukowe jednoznacznie wykazują związek zachodzący pomiędzy dietą bogatą w pomidory i przetwory pomidorowe, a mniejszą liczbą zachorowań na raka prostaty, płuc i żołądka. Choć, odpowiedzialny za taki stan rzeczy wydaje się być sam likopen, to definitywne potwierdzenie tego wymaga przeprowadzenia dalszych badań. Jak wiadomo tego typu przedsięwzięcia mogą okazać się bardzo kosztowne, a komu zależałoby na udowodnieniu, że wystarczy jeść pomidory aby zachować zdrowie? Na koniec warto dodać, że zawarte w pomidorach likopen, luteina i beta-karoten okazują się skutecznie chronić oczy przed uszkodzeniami wywołanymi światłem, rozwojem zaćmy i zwyrodnieniem plamki żółtej związanym z wiekiem.Bibliografia:1 – US National Library of Medicine – Potassium intake, stroke, and cardiovascular disease a meta-analysis of prospective studies; 2 – US National Library of Medicine – Vitamin K and bone health; 3 – US National Library of Medicine – Effect of folate intake on health outcomes in pregnancy: a systematic review and meta-analysis on birth weight, placental weight and length of gestation; 4 – United States Department of Agriculture – Basic Report: 11529, Tomatoes, red, ripe, raw, year round average; 5 – US National Library of Medicine – An update on the health effects of tomato lycopene; 6 – National Cancer Institute – Antioxidants and Cancer Prevention; 7 – US National Library of Medicine – The blood pressure-lowering effect and safety of chlorogenic acid from green coffee bean extract in essential hypertension; 8 – Everyday Health – 8 Scientific Health Benefits of the Mediterranean Diet; 9 – US National Library of Medicine – Low serum lycopene and β-carotene increase risk of acute myocardial infarction in men.