10 nawyków, które przyśpieszają starzenie się mózgu

Od prawidłowej pracy mózgu w bardzo dużej mierze zależy nasze zdrowie i samopoczucie. Wbrew pozorom, mamy ogromny wpływ na poziom sprawności naszego mózgu. Jest on uzależniony od stylu życia, jakie zazwyczaj prowadzimy, naszych przyzwyczajeń żywieniowych, ewentualnych nałogów, a także od rodzaju pracy jaką wykonujemy.

Czu wiesz, że niektóre przyzwyczajenia, bardziej niż inne, mogą upośledzać funkcjonowanie naszego mózgu, zwiększając tym samym ogólne ryzyko utraty zdrowia?

• Starzenie się mózgu - Spanie z głową pod poduszką
• Starzenie się mózgu - Pomijanie śniadania
• Starzenie się mózgu - Zbyt tłusta dieta
• Starzenie się mózgu - Palenie papierosów
• Starzenie się mózgu - Nadużywanie alkoholu
• Starzenie się mózgu - Przewlekłe niewysypianie się
• Starzenie się mózgu - Przewlekły nadmiar bodźców zewnętrznych
• Starzenie się mózgu - Niedostatek wysiłku intelektualnego
• Starzenie się mózgu - Zanieczyszczone powietrze (smog)
• Starzenie się mózgu - Nadmiar cukru

Masz zwyczaj spania z głową pod poduszką? Grozi Ci przewlekłe niedotlenienie mózgu!

Może wydawać się do dość dziwne, a nawet zupełnie niewiarygodne, ale sypianie z głową pod poduszką może być dużym zagrożeniem dla naszego zdrowia, a nawet życia! W takiej sytuacji może bowiem nastąpić niedotlenienie mózgu (źródło 1).

Raczej jest to dość mało prawdopodobne, aby w ten sposób doszło do silnego niedotlenienia tego narządu, które daje bardzo zauważalne objawy, takie jak bóle głowy, zaburzenia mowy i równowagi, dezorientacja. Przewlekłe niedotlenienie mózgu, takie jak te wynikające z częstego spania z głową pod poduszką, jest przeważnie dość trudne do rozpoznania i bagatelizowane. Jego objawy są mniej wyraźne, ale z czasem narastają stopniowo. Mogą to być przykładowo oznaki takie jak pogłębiające się problemy z koncentracją, trudności z zapamiętywaniem, przemęczenie, nadmierna senność, zaburzenia psychiczne. Tak więc, zwyczaj spania z głową pod poduszką znacznie przyśpiesza tempo starzenia się mózgu.

Pomijanie śniadań, lub spożywanie nieodpowiednich produktów

Wszyscy dobrze wiemy o tym, że śniadanie jest najważniejszym posiłkiem dnia. Powinno zapewnić nam energię na kolejnych kilka godzin. Pomijanie tego posiłku sprawia, że poziom cukru we krwi drastycznie spada jeszcze przed obiadem, w związku z czym mózg nie otrzymuje składników odżywczych, które są niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. Dlatego też, gdy dochodzi do hipoglikemii, akcja serca przyśpiesza, właśnie po to aby chronić mózg przed uszkodzeniami. Ponieważ z drugiej strony, spożywanie zbyt tłustych i słodkich potraw również może upośledzać pracę naszego mózgu – zarówno niezdrowe tłuszcze, jak i cukier bardzo mu szkodzą, śniadanie powinno składać się z lekkostrawnych, bogatych w błonnik pokarmowy, nieprzetworzonych i niezbyt słodkich produktów.

Zbyt obfite i tłuste posiłki

Jak powszechnie wiadomo, tłuste i obfite posiłki podwyższają poziom cholesterolu we krwi. Jeśli stężenie cholesterolu jest przewlekle zbyt wysokie (zwłaszcza tego o niskiej gęstości, czyli LDL), odkłada się on w ścianach tętnic w postaci złogów – tak zwana blaszka miażdżycowa, która z czasem zawęża i usztywnia naczynia.

Proces ten nazywany jest miażdżycą (arteriosklerozą) (źródło 2). Choć złogi cholesterolowe mogą się pojawić w każdej tętnicy, najczęściej powstają w naczyniach wieńcowych serca, oraz szyjnych, które zaopatrują mózg w krew, a także w tętnicach doprowadzających krew do nóg. Zbyt obfite i tłuste posiłki mogą z czasem prowadzić do stwardnienia żył mózgowia i tym samym przyśpieszać naturalnie zachodzące w mózgu procesy degeneracyjne. Częste objadanie się, zwłaszcza niezdrowymi produktami spożywczymi, znacznie upośledza pracę mózgu, pogarsza funkcje poznawcze, a ponadto zaostrza ryzyko rozwoju chorób degeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, czy choroba Parkinsona. Na co wskazują liczne badania naukowe przeprowadzone w tym kierunku, ograniczenie kalorii w codziennym jadłospisie znacznie spowalnia procesy starzenia się organizmu, w tym również ogranicza obumieranie neuronów w mózgu.

Palenie tytoniu

Palenie tytoniu to paskudny nałóg! Papierosy to nie tylko ograniczenie wydolności oddechowej, upośledzenie odporności, miażdżyca, choroby serca i nowotwory. Wiele badań naukowych potwierdza, iż regularne palenie tytoniu może zwiększać ryzyko pojawienia się demencji już w średnim wieku!

Trwające ponad 25 lat obserwacje przeprowadzone przez specjalistów z University College London na grupie 5 tys. mężczyzn i 2,1 tys. kobiet wykazują, że regularne palenie tytoniu jest ekstremalnie szkodliwe dla mózgu, szczególnie w przypadku mężczyzn. Z badań wynika, że u niektórych z nich objawy demencji pojawiają się już w wieku 45 lat. Uzależnieni od tytoniu pięćdziesięciolatkowie wykazują podobną sprawność intelektualną, jak niepalący sześćdziesięciolatkowie (źródło 3). Tytoń przyczynia się do zmniejszenia grubości kory mózgowej, co wiąże się z utratą szarych komórek. To z kolei pogarsza funkcje poznawcze, w tym umiejętność wyrażania się słowami i zdolność do zapamiętywania. Nauka potwierdza jednak, że ten proces da się w dużym stopniu odwrócić. Badania naukowe potwierdzają bowiem, iż ponowny przyrost kory mózgowej u byłych palaczy okazuje się być proporcjonalny do czasu, który upłynął od chwili rzucenia nałogu.

Nadużywanie alkoholu

Częste sięganie po procentowe trunki wywiera bardzo negatywny wpływ na mózg. Krótkotrwale alkohol hamuje aktywność kory mózgowej i negatywnie oddziałuje na móżdżek, co objawia się spowolnionym, lub błędnym przyswajaniem informacji i zaburzeniami równowagi.

Liczne badania naukowe jednoznacznie potwierdzają, że długoterminowe nadużywanie alkoholu prowadzi do wyniszczenia mózgu. W efekcie regularnego sięgania po procentowe napoje zmniejsza się zarówno objętość mózgu – wyniki badań opublikowano na łamach „Archives of Neurology”, jak i znacznie wzrasta ryzyko problemów z pamięcią i koncentracją nawet w młodym wieku - badania z 2014 roku, opublikowane na łamach „Neurology”. Częste picie alkoholu uszkadza komórki naszego organizmu, nie tylko te budujące wątrobę, ale również te znajdujące się w mózgu. Z czasem prowadzi to do różnych dolegliwości neurologicznych, a nawet może zaburzyć przepływ krwi w obrębie mózgu.

Niewysypianie się

Przewlekły brak snu bardzo niekorzystnie wpływa na zdrowie naszego mózgu.

W jednym z badań naukowych udowodniono, iż w przypadku trwającego ponad 30 godzin braku snu, w mózgu pojawiają się charakterystyczne białka NSA i S-100B, które świadczą o zachodzących w nim uszkodzeniach. Przewlekłe niewysypianie się powoduje trwałe zmiany degeneracyjne w mózgu, znacznie utrudnia racjonalne podejmowanie decyzji, upośledza nasze reakcje na zewnętrzne bodźce. Nowe badania naukowe sugerują, iż konsekwencje przewlekłego niewysypiania się są mniej odwracalne, niż wcześniej przypuszczano i mogą obejmować trwałe uszkodzenia mózgu. Naukowcy z University of Pennsylvania's Perelman School of Medicine i China Peking University przebadali aktywność neuronalną u myszy przy różnych poziomach niedostatku snu. Wykazali, że przedłużone okresy bezsenności prowadziły do upośledzenia funkcji mózgu i śmierci jego komórek. Jest to jeden z pierwszych dowodów wskazujących na nieodwracalne uszkodzenie mózgu związane z niewystarczającą ilością snu (źródło 4).

Zbyt dużo bodźców, hałas

Nadmiar fizycznych bodźców zewnętrznych źle wpływa na ludzki mózg. Aby prawidłowo funkcjonować, potrzebuje on równowagi pomiędzy pracą, a odpoczynkiem. Głośne dźwięki, nieustanny hałas, negatywnie wpływają na mózg człowieka, podwyższając poziomy hormonów związanych ze stresem. Ma to miejsce nawet w trakcie snu. Fale dźwiękowe wywołują specyficzne reakcję fizjologiczne i aktywują ciało migdałowate — jest to obszar mózgu ściśle związany z pamięcią i emocjami. Badania potwierdzają, że u osób narażonych na przewlekły hałas pojawia się reakcja, która sprawia, że zaczynają one ignorować zarówno szkodliwe i zupełnie niepotrzebne nam dźwięki, jak i te istotne, takie jak przykładowo mowa.

Niedostatek wysiłku intelektualnego

Jeśli na co dzień nie wykonujesz pracy, która wymaga wysiłku intelektualnego, to przynajmniej staraj się regularnie ćwiczyć mózg. Jak to zrobić? Na przykład rozwiązując trudne krzyżówki i łamigłówki, ucząc się nowych słów i języków obcych, czytając ciekawe książki, podejmując się zupełnie nowych wyzwań. Jeśli nasz mózg nie jest codziennie pobudzany do intelektualnego wysiłku, to z czasem jego sprawność zaczyna się pogarszać, szybciej się starzeje i znacznie zwiększa się ryzyko demencji. Najlepszym treningiem dla naszego mózgu jest intensywne myślenie - dzięki niemu umysł na długo zachowa sprawność, będziemy lepiej zapamiętywali wydarzenia i szybciej kojarzyli fakty, osoby, miejsca oraz wszelkie inne sprawy.

Zanieczyszczone powietrze

Badania naukowe jednoznacznie potwierdzają, że zanieczyszczone powietrze, które większość mieszkańców dużych miast codziennie wdycha, szkodzi nie tylko układowi oddechowemu i układowi krążenia, ale przede wszystkim mózgowi (źródło 5).

Nawet krótkotrwałe narażenie mózgu na zanieczyszczone powietrze znacznie pogarsza jego wydajność. Niektóre składniki strutego powietrza mogą niszczyć tkankę mózgową i wywoływać groźne dla zdrowia procesy zapalne. To może prowadzić do zaburzenia funkcji poznawczych, problemów z pamięcią, koncentracją, skupieniem uwagi.

Słodycze

Pomimo, iż do prawidłowego funkcjonowania ludzki mózg potrzebuje sporej ilości energii w postaci glukozy, odmiany cukru prostego, nie oznacza to, że powinniśmy zwiększać jego podaż. Wręcz przeciwnie, spożywanie słodyczy w nadmiarze może nam poważnie szkodzić. Na co wskazują liczne badania naukowe, nadmierne wahania stężenia glukozy we krwi przyczyniają się do zaburzeń nastroju, pogorszenia pamięci i zdolności poznawczych.

W rzeczywistości, spożywany w nadmiarze cukier nie tylko nas uzależnia niczym silny narkotyk, ale również przyśpiesza starzenie się naszego mózgu. Badania przeprowadzone z udziałem cukrzyków wykazały progresywne uszkodzenie tego narządu, co z czasem prowadzi do coraz to większych trudności w uczeniu się, zapamiętywaniu, a nawet poruszaniu się. Ponadto okazuje się, że nawet u osób nie chorujących na cukrzycę wyższa podaż cukru skutkuje gorszymi wynikami w testach funkcji poznawczych. Uważa się, że te efekty wynikają z połączenia hiperglikemii, nadciśnienia, insulinooporności i podwyższonego cholesterolu.Bibliografia:1 – Healthline – Brain Hypoxia; 2 – Poradnik Zdrowie – Miażdżyca: objawy, skutki, profilaktyka i leczenie arteriosklerozy; 3 – Medonet – Palenie niszczy mózg, szczególnie u mężczyzn; 4 – Huffpost – Chronic Poor Sleep May Lead to Lasting Brain Damage; 5 – The Scientist – Air Pollution May Damage People’s Brains.