Czy Nutella jest rakotwórcza? Jeśli masz ją w domu, to natychmiast wywal do kosza!

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) wydał oficjalne ostrzeżenie o zagrożeniach związanych ze stosowaniem rafinowanego oleju palmowego w przemysłowo przetworzonej żywności. Okazuje się bowiem, że podgrzewanie go do temperatury 200 stopni Celsjusza w procesie rafinacji skutkuje uwalnianiem się czynników rakotwórczych. EFSA oświadczyła, że rafinowany olej palmowy zawarty jest obecnie w wielu produktach spożywczych, w tym w szczególnie dużych proporcjach w popularnej Nutelli marki Ferrero, którą uwielbiają głównie dzieci! Zdaniem EFSA zagrożenie może być spore, a spożycie prze małe dzieci nawet niewielkich ilości czekoladowo-orzechowej masy może mieć bardzo negatywne skutki.

EFSA przebadało trzy substancje pochodzące z glikodilu, które występują w olejach roślinnych. Są to estry glicydylowych kwasów tłuszczowych (GE), 3-monochloropropanodiolu (3-MCPD) i 2-monochloropropanodiolu (2-MCPD). Zgodnie z Europejskim Urzędem ds. Bezpieczeństwa Żywności, zanieczyszczenia te stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego (źródło 1). Niestety pojawiają się one w większości stosowanych w przetworzonej żywności olejów roślinnych, a najwięcej ich jest w oleju palmowym. Niemniej jednak, substancje te nie są naturalnie obecne w surowych olejach roślinnych, gdyż powstają dopiero wówczas, gdy są one podgrzewane do wysokiej temperatury, co jest rutynową częścią procedury wytwarzania przetworzonej żywności. Olej palmowy jest wówczas podgrzewany w celu usunięcia jego charakterystycznego nieprzyjemnego zapachu i ciemnopomarańczowego koloru. Jak się okazuje, ważniejszy jest wygląd i zapach produktu końcowego, niż bezpieczeństwo konsumentów.

Nie wszyscy wiedzą o tym, że surowy olej palmowy nie jest szkodliwy dla zdrowia, a wręcz przeciwnie, zawiera wiele cennych składników odżywczych, takich jak betakaroten, witamina E i antyoksydanty. Nierafinowany, tłoczony na zimno olej palmowy ma barwę od miodowo-złotej do pomarańczowoczerwonej i stanowi skarbnicę cennych składników, co stawia go w czołówce najzdrowszych dla człowieka tłuszczy! Po obróbce termicznej olej palmowy zmienia kolor na biały, lub żółty, a jego zapach staje się niemalże neutralny. Jednocześnie olej pozbawiony jest swoich pierwotnych, dobroczynnych dla naszego zdrowia właściwości.

Czy rafinowany olej palmowy rzeczywiście powoduje raka?

Zdaniem przedstawicieli EFSA, ekspozycja na estry glicydylowe kwasów tłuszczowych (GE) może znacznie zwiększać ryzyko występowania nowotworów u zwierząt, prawdopodobnie poprzez uszkadzanie informacji genetycznej w komórkach. Skąd taka pewność? Liczne badania naukowe, które przeprowadzono na zwierzętach, jednoznacznie wykazały, że substancje, powstające w wyniku podgrzewania olei roślinnych do nadmiernych temperatur w celu poddania ich rafinacji, mają znaczenie genotoksyczne (uszkadzają DNA) i silnie rakotwórcze. Spośród wszystkich badanych olei, najwyższy poziom toksycznych substancji został stwierdzony w rafinowanym oleju palmowym, a to stanowi szczególne zagrożenie dla dzieci poniżej 10 roku życia!.

Naukowcy dowiedli, że w układzie pokarmowym GE rozkładają się i uwalniają glicydol, substancję znaną ze swoich rakotwórczych właściwości u zwierząt i podejrzewaną o powodowanie raka u ludzi (źródło 2). Ponadto wykazano, że 3-MCPD jest toksyczny dla nerek i może zaburzać normalne funkcjonowanie męskiego układu rozrodczego.

Czemu producenci nie stosują innego rodzaju olejów, skoro utwardzony olej palmowy podejrzewany jest o zwiększanie ryzyka zachorowania na raka? Otóż, najprawdopodobniej chodzi o zaniżenie kosztów produkcji, gdyż stosowanie oleju palmowego jest obecnie najmniej kosztowną ze wszystkich możliwych opcji.

Co na to producent?

W reakcji na masowo pojawiające się w mediach informacje, dotyczące szkodliwości popularnego czekoladowego kremu, producent wydał oficjalne oświadczenie, w którym zapewnił, że Nutella jest bezpieczna:

"Bezpieczeństwo i zdrowie konsumentów jest największym i najważniejszym priorytetem Ferrero. Pragniemy podkreślić, że produkty Ferrero są bezpieczne do spożycia. Ferrero starannie dobiera najwyższej jakości surowce i stosuje specjalne procesy technologiczne, które ograniczają zawartość zanieczyszczeń do minimum w pełni zgodnego z wymaganiami określonymi przez EFSA. Ponadto nasze zespoły do spraw jakości bezustannie monitorują czynniki związane z powyższym, co pozwala nam zagwarantować, że nasze produkty są bezpieczne dla konsumentów".

Toksyczna wanilina

Niestety, rafinowane oleje roślinne to nie jedyne świństwo, jakie można znaleźć w popularnym czekoladowym kremie! Prawdopodobnie aby jak najbardziej obniżyć koszty, producent jako substancję słodzącą stosuje wanilinę. Wanilina mało ma wspólnego z prawdziwą wanilią! To syntetycznie otrzymywany związek organiczny, który powstał ze względu na wysoką cenę prawdziwej, naturalnej wanilii. Rynek oferuje nam tani syntetyczny odpowiednik, który posiada aromat bardzo przypominający wanilię. Związek ten nie jest wykorzystywany tylko w branży spożywczej i chętnie korzysta z niego przemysł kosmetyczny, nadając nim zapach w kremach, czy środkach myjących. Wanilina widnieje się na liście NIH niebezpiecznych związków chemicznych!

Toksyczna lecytyna sojowa!

Zawarta w popularnym czekoladowym kremie lecytyna sojowa jest produktem odpadowym, zawierającym niebezpieczne rozpuszczalniki i pestycydy. W przemyśle spożywczym jest powszechnie stosowana jako emulgator, aby powstrzymać wodę i tłuszcze przed rozwarstwianiem się w żywności takiej jak margaryna, masło orzechowe, niskiej jakości lody i wielu innych przetworzonych przemysłowo produktach. Dodatkowo lecytyna zapobiega psuciu się produktów spożywczych, co sprawia, że w wielu przypadkach jest skutecznym środkiem konserwującym i przedłuża trwałość rynkową.

O czym pisaliśmy już w artykule pt. "Soja szkodzi zdrowiu, a producenci ukrywają prawdę" (źródło 3), większość soi produkowanej na świecie jest modyfikowana genetycznie (GMO) i zawiera ogromne ilości pestycydów, gdyż właśnie po to się ją między innymi modyfikuje, aby wytrzymywała ekstremalne opryski groźną dla ludzi chemią.

Jak zmniejszyć ryzyko?

Nie wspominając ponownie o zagrożeniach wynikających z lecytyny i waniliny, jeśli zależy Ci na zdrowiu, to koniecznie unikaj spożywania produktów bogatych w przetworzone oleje roślinne, a zwłaszcza takich, w których zastosowano rafinowany lub utwardzony olej palmowy. Zadanie to nie będzie wcale łatwe, ponieważ rafinowane oleje roślinne znajdują się obecnie w ponad połowie przemysłowo przetworzonej żywności, dostępnej na półkach polskich sklepów spożywczych!

Bibliografia:

1 – EFSA – Process contaminants in vegetable oils and foods;

2 – National Toxicology Program – Glycidol;

3 – Zdrowepasje.pl – Soja szkodzi zdrowiu, a producenci ukrywają prawdę;

4 – Ferrero – Nutella.