Chore nerki – objawy, które warto znać

Szacunki oparte na światowych statystykach i polskich wycinkowych badaniach epidemiologicznych, jasno wykazują, iż obecnie około 10% Polaków cierpi na choroby nerek. Szczególnie narażone na tego typu zachorowania są osoby z nadciśnieniem tętniczym, które powinny w regularnych odstępach czasu poddawać się profilaktycznym badaniom lekarskim umożliwiającym ocenę stanu nerek. Nerki wykonują wiele ważnych czynności. Usuwają toksyny i nadmiar płynu z organizmu, wspomagają produkcję czerwonych krwinek, pomagają utrzymać kości w dobrej kondycji i pracują nad utrzymaniem właściwej ilości minerałów we krwi. Co przerażające, aż u 3,5 miliona Polaków wydolność nerek pod kątem filtracji kłębuszkowej nie przekracza 60% normy, co niestety przekłada się na bardzo częstą śmiertelność z przyczyn sercowo-naczyniowych. Co czwarta z osób z filtracją kłębuszkową poniżej 60% normy, może z tego powodu doznać zawału serca, ostrego incydentu wieńcowego lub nawet udaru mózgu! W grupie pacjentów, u której dochodzi do spadku filtracji kłębuszkowej poniżej 30% normy, zagrożenie okazuje się być o wiele większe. Szacuje się, że aż 40% z tych osób umiera z powodu groźnych powikłań sercowo-naczyniowych.

Choroby nerek bywają rozpoznawane za późno!

Zdaniem Prof. Mariana Klingera – konsultanta krajowego w dziedzinie nefrologii - Katedra i Klinika Nefrologii i Medycyny Transplantacyjnej, Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu - niebezpieczne choroby nerek mogą przez wiele lat nie wywoływać wyraźnych i specyficznych objawów, które by na nie jasno wskazywały. Dolegliwości tych narządów mogą się przez długi czas pojawiać w postaci skąpo objawowych kłębuszkowych zapaleń, z niewielkim białkomoczem, krwinkomoczem i podwyższonym ciśnieniem tętniczym. U osób z takimi objawami dość często rozpoznawane jest pierwotne nadciśnienie tętnicze, czyli nadciśnienie, które nie ma dających się ustalić jednoznacznych przyczyn. Choroba nerek, w takich przypadkach, bardzo często nie jest prawidłowo rozpoznawana, nawet przez doświadczonych lekarzy.

Bywają też sytuacje, w których układ odpornościowy, zamiast nas chronić przed bakteriami i wirusami, zaczyna niszczyć tkanki organizmu. Jeśli nie ma przesłanek do rozpoznania infekcji bakteryjnej, bądź wirusowej, należy wziąć pod uwagę też taką możliwość. W chorobach z cechami ogólnoustrojowego zapalenia, z zajęciem różnych narządów, w tym także nerek, wymagana jest szybka hospitalizacja pacjenta. Niestety, statystyki dowodzą, iż przeciętny okres czasu od pojawienia się pierwszych objawów do postawienia prawidłowego rozpoznania lekarskiego to często pół roku, a to jest stracony czas, często nieodwracalnie. W przypadku obrzęków kończyn i pieniącego się moczu należy natychmiast udać się do nefrologia, gdyż są to klasyczne, widoczne objawy problemów z nerkami. Niestety, wiele osób w pełni lekceważy takie objawy, przez co naraża się na bardzo poważne konsekwencje zdrowotne! Profesor Marian Klinger uważa, że najbardziej narażone na choroby nerek są osoby powyżej 60. roku życia, chorujące na nadciśnienie tętnicze, cierpiące na tzw. zespół metaboliczny. Większość z osób należących do tej grupy ryzyka, ma pewien ubytek filtracji kłębuszkowej. Jeśli nerki oczyszczają krew poniżej 50% normy, to ryzyko powikłań sercowo-naczyniowych jest wyższe, niż w przypadku stężenia cholesterolu powyżej 250 ml/dl. Niestety bardzo niewiele osób zdaje sobie z tego sprawę.

Czy moje nerki są zdrowe?

Jedynym sposobem na uzyskanie jednoznaczniej diagnozy w tym zakresie jest wizyta u specjalisty. Lekarz rozpoznaje problem z nerkami na podstawie obecności obrzęków oraz nieprawidłowych wyników badań moczu (białkomocz zwykle powyżej 300 mg/dl, utrata białka z moczem powyżej 3,5 g na dobę) i krwi (małe stężenie całkowitego białka i albuminy, duże stężenie cholesterolu całkowitego i cholesterolu LDL). Następnie lekarz ustala, jaka choroba nerek jest przyczyną tych objawów. Zazwyczaj osoby chorujące na nerki nie doświadczają jakichkolwiek objawów, aż do bardzo późnych stadiów choroby, kiedy to już nerki wyraźnie zawodzą, lub gdy w moczu znajdują się duże ilości białka. Tylko około 10% osób z przewlekłą chorobą nerek, zdaje sobie sprawę z tego, że choruje"- mówi dr Joseph Vassalotti - National Kidney Foundation.

Chore nerki: objawy

Oto 10 objawów, które zdaniem Dr. Vassalottiego - z dużym prawdopodobieństwem, mogą świadczyć o chorych nerkach. Im większą ilość tych oznak zauważysz u siebie, tym większe będzie prawdopodobieństwo, że z Twoimi nerkami może dziać się coś niedobrego. 

1. Przewlekłe zmęczenie, spadek energii i kłopoty z koncentracją. Znaczne upośledzenie czynności nerek może prowadzić do kumulowania się toksyn i zanieczyszczeń we krwi lub może powodować niedokrwistość.

W obydwu przypadkach pojawić się może: uczucie zmęczenia, osłabienia i trudności z koncentracją. 

2. Bezsenność lub zaburzenia snu. Gdy nerki nie pracują prawidłowo i nie oczyszczają krwi w należyty sposób, pozostają w niej szkodliwe toksyny, które normalnie powinny wydostawać się z ciała wraz z moczem. Obecność dużych ilości toksyn we krwi może znacznie utrudniać nocny wypoczynek. Ponadto, osoby z chorobami nerek są o wiele bardziej narażone na wystąpienie bezdechu sennego niż pozostała część populacji. 

3. Sucha i swędząca skóra lub bóle stawów. Sucha i swędząca skóra, a także bóle stawów, mogą być oznaką osłabionych kości i braku ważnych minerałów w organizmie. Jest to poważny stan, który często towarzyszy zaawansowanej chorobie nerek, gdy upośledzone nerki nie są już w stanie utrzymać właściwej równowagi składników mineralnych i odżywczych we krwi. Zaburzenia układu kostnego związane z chorobą nerek występują w wyniku niedoboru wapnia i fosforu we krwi. Te niedobory mogą negatywnie wpływać na kości, serce i naczynia krwionośne. 

4. Częste oddawanie moczu. Jeśli często oddajesz mocz, szczególnie w nocy, może to być oznaką choroby nerek. Czasami jednak, częste oddawanie moczu może świadczyć o infekcji dróg moczowych lub o powiększeniu prostaty u mężczyzn. Częste oddawanie moczu może też wynikać z inkontynencji, a to zupełnie inny problem. Wówczas może okazać się pomocne odpowiednie leczenie nietrzymania moczu.

5. Krwiomocz - czyli krew w moczu. Krwiomocz może być makroskopowy - widoczny gołym okiem, lub mikroskopowy, gdy krwinki czerwone widoczne są tylko za pomocą mikroskopu. Pojawienie się krwi w moczu jest stanem, który zawsze wymaga konsultacji z lekarzem. Nawet jednorazowy krwiomocz nie może zostać zignorowany!

Zdrowe nerki, w procesie wytwarzania moczu z odpadów znajdujących się we krwi, zazwyczaj przechowują komórki krwi w organizmie, ale gdy w skutek choroby funkcja filtrowania zostaje zaburzona, te komórki krwi mogą przedostawać się do moczu. Krew w moczu może jednak wskazywać na inne problemy ze zdrowiem, w tym na nowotwory, kamienie nerkowe lub infekcje w toku. 

6. Piana w moczu. Piana w moczu wskazuje na obecność w nim dużej ilości białka. Ta piana może wyglądać podobnie to tej, która powstaje w skutek szybkiego mieszania jaj, gdyż występujące w moczu białko, albumina, jest tym samym białkiem, które znajduje się w jajach.

7. Obrzęki wokół oczu. Obrzęki twarzy - wokół oczu - występujące szczególnie rano, to klasyczna oznaka poważnych problemów z nerkami.

Początkowo obrzęki te mogą być przemijające, tzn. występować z przerwami. Niekiedy szybko się one nasilają i w ciągu paru dni prowadzą do zwiększenia masy ciała o kilka kilogramów. Opuchlizna wokół oczu może być spowodowana tym, że nerki wydalają dużą ilość białka z organizmu, razem z moczem, zamiast zatrzymywać go w ciele. 

8. Obrzęki stóp, kostek i podudzi. Zmniejszona czynność nerek może prowadzić do zatrzymania sodu, powodując obrzęk stóp i kostek. Mogą także wystąpić obrzęki podudzi, zwiększające się w pozycji stojącej, nasilające się głównie wieczorem.

Obrzęk kończyn dolnych może być jednak także objawem chorób serca, chorób wątroby lub przewlekłych dolegliwości żył. 

9. Brak apetytu. Brak apetytu jest bardzo ogólnym objawem, lecz może także świadczyć o nagromadzeniu się toksyn w organizmie, wynikającym ze zmniejszonej czynności nerek. Gdy jesteśmy struci nie czujemy potrzeby spożywania pokarmów i przeważnie odpycha nas od jedzenia. 

10. Częste skurcze mięśni. Skurcze mięśni mogą być skutkiem niedoboru ważnych elektrolitów (np. potas), które swoją drogą mogą wynikać z zaburzonej pracy nerek.

Wnioski

Jeśli zauważyłeś u siebie którąś z powyżej opisanych oznak, wówczas koniecznie i jak najszybciej skonsultuj się z lekarzem! Pamiętaj, że czynność nerek powinna być regularnie nadzorowana badaniami laboratoryjnymi, które zleci Ci lekarz. Jeśli należysz do grupy ryzyka, tzn. masz co najmniej 60 lat, lub cierpisz na nadciśnienie tętnicze, bądź w Twojej rodzinie jest jakaś historia medyczna związana z chorobami nerek, to koniecznie uczęszczaj regularnie do specjalisty nefrologa. Pamiętaj, że późno rozpoznawane choroby nerek mogą prowadzić do bardzo poważnych powikłań zdrowotnych. 

Bibliografia: Nefrologia mp.pl - 10% Polaków cierpi na choroby nerek, co 4. z nich może doznać zawału Nefrologia mp.pl - Zespół nerczycowy Kidney.org - 10 Signs You May Have Kidney Disease