Co język mówi o Twoim zdrowiu? O czym świadczą włosy na języku?

Ludzki język, czyli mięsień umożliwiający mowę i rozpoznawanie smaków, jest oznaką dobrego zdrowia gdy jego wygląd jest normalny, czyli wówczas gdy jest jasnoróżowy, miękki, elastyczny, bez pęknięć oraz lekko nawilżony. Czy wiesz, że każda zmiana wyglądu języka może świadczyć o problemach zdrowotnych? Zarówno barwa, jak i faktura języka bardzo wiele mówią o stanie całego naszego organizmu. Język stanowi rozszerzenie żołądka, a zatem jego wygląd jest odzwierciedleniem pracy tego narządu, która w przebiegu wielu dolegliwości zdrowotnych może zostać poważnie zakłócona. Ponadto język zawiera miliony zakończeń nerwowych, połączonych z różnymi częściami naszego organizmu. Stąd zmiany na języku mogą oznaczać poważne choroby, takie jak nowotwory, cukrzyca, żółtaczka, kiła, toczeń i przekrwienie wątroby.

Jaskrawoczerwony język

Jeśli nie spożywałeś niczego, co mogłoby być bezpośrednią przyczyną malinowego lub truskawkowego koloru języka, a na dodatek Twój język wygląda nieco „łyso”, to prawdopodobnie cierpisz na poważny niedobór witaminy B12, kwasu foliowego lub żelaza. Zarówno niskie stężenia witaminy B12, kwasu foliowego jak i żelaza w organizmie mogą być odpowiedzialne za stan zapalny i zanikanie brodawek na języku. W takich przypadkach stan zapalny brodawek wywołuje zmianę ich koloru na intensywnie czerwony i zwyczajnie tracisz te brodawki, co może sprawić, że Twój język będzie wyglądał bardzo nietypowo.

Przy dużych niedoborach witaminy B12 język staje się zupełnie gładki – znikają z niego małe brodawki. A ponieważ to właśnie m.in. dzięki nim rozróżniamy smaki potraw, gdy brodawek jest mniej niż zwykle, wszystko zaczyna smakować bardzo podobnie. Nic dziwnego, że z tego powodu tracimy apetyt, a wraz z nim także kilogramy. W takich przypadkach przeważnie występują także inne ewidentne objawy, takie jak uczucie słabości i szybkie męczenie się, utrata pamięci i problemy z koncentracją, pogorszenie wzroku, depresja.

W niektórych okolicznościach brak brodawek na języku może wywoływać ból podczas spożywania gorących lub pikantnych potraw. Narażeni na niskie stężenia witaminy B12 i żelaza są szczególnie weganie i wegetarianie. Niedobory ważnych mikroelementów mogą również być związane z chorobami przewodu pokarmowego lub niezdrowym sposobem odżywiania się.

Jeśli Twój język jest bardzo czerwony i dosłownie wygląda jak truskawka, może to być oznaką choroby Kawasaki, która generalnie wywołuje dodatkowe objawy, takie jak przykładowo wysoka gorączka, wysypka, czerwone i podrażnione oczy, spierzchnięte usta, obrzęk rąk i stóp.

Do problemów zdrowotnych objawiających się jaskrawoczerwonym kolorem języka należą również dolegliwości alergiczne, odra, płonica, szkarlatyna i zagrażający życiu zespół wstrząsu toksycznego.

Czarny nalot na języku

Czarny nalot na języku przeważnie nie jest oznaką groźnej choroby. Główną przyczyną tego zjawiska jest nieprawidłowa higiena jamy ustnej. U pacjentów z tą dolegliwością bardzo powszechna jest obecność tak zwanego języka włochatego. Rozkładający się wśród włosków na języku pokarm wywołuje zmianę jego zabarwienia na czarne oraz przyczynia się do nieprzyjemnego zapachu z jamy ustnej.

Czym jest włochaty język? Otóż w normalnych okolicznościach brodawki na języku z czasem ulegają starciu i zanikają, a na ich miejscu pojawiają się nowe. Jednak w niektórych przypadkach brodawki te nie zanikają, lecz stale rosną i wydłużają się. Obecne na języku wydłużone brodawki przypominają włoski, stąd właśnie określenie włochaty język. Wskutek działań bakterii, pozostałości spożytych pokarmów rozkładają się między tymi „włoskami”, co powoduje pojawienie się czarnego nalotu na języku.

Przyczyn czarnego języka może być sporo. Poza tak zwanym włochatym językiem i brakiem odpowiedniej higieny jamy ustnej, warto wymienić także nieco rzadsze przyczyny: stosowanie preparatów żelaza, stosowanie niektórych antybiotyków, nikotynizm, chemioterapia lub radioterapia, niekontrolowana cukrzyca, grzybiczne zapalenie jamy ustnej, spożywanie pokarmów, które mają tendencję do przyklejania się do powierzchni języka, stosowanie niektórych płynów do płukania jamy ustnej.

Bardzo często zadbanie o prawidłową higienę jamy ustnej definitywnie rozwiązuje problem.

Biały nalot na języku

Biały grudkowaty nalot na języku i podniebieniu nie zawsze świadczy o problemach ze zdrowiem, lecz niekiedy może być oznaką niebezpiecznej choroby jamy ustnej. Grzybicę jamy ustnej, chorobę wywoływaną przez drożdżaka Candida Albicans, należy pilnie i bezwzględnie leczyć, gdyż może ona rozprzestrzenić się do całego organizmu w dość szybkim tempie.

Około 70% populacji ma na swoich błonach śluzowych Candida Albicans i nie choruje. Problem pojawia się jednak, gdy spada odporność organizmu. Choroba wynika z nadmiernej ilości drożdżaków, co może być spowodowane osłabieniem odporności wskutek innych poważnych chorób, a także stosowaniem antybiotyków, które eliminując bakterie, dają drożdżakom spore pole do popisu!

Na grzybicę jamy ustnej chorują najczęściej małe dzieci, palacze papierosów, osoby w podeszłym wieku noszące protezy zębowe i osoby z osłabioną odpornością. Niektórymi czynnikami ryzyka mogą być brak odpowiedniej higieny jamy ustnej, cukrzyca, niedobór kwasu foliowego, spożywanie zbyt dużej ilości cukru, zaburzenia hormonalne i zmniejszona ilość wydzielanej śliny.

Jeśli podejrzewasz u siebie grzybicę jamy ustnej, koniecznie jak najszybciej skontaktuj się z lekarzem.

Zmarszczki i pęknięcia na języku

W uzasadnionych przypadkach zmarszczki i pęknięcia na języku mogą być typowymi oznakami starzenia się. Choć same w sobie nie są groźne, to w przypadku ich występowania należy zadbać o należytą higienę jamy ustnej, gdyż na powierzchni takiego języka bardzo lubią się gromadzić różne patogeny, w tym także drożdżaki.

Poprzeczne pęknięcia na języku to znak zaburzeń wchłaniania substancji odżywczych dostarczanych wraz z jedzeniem, natomiast pęknięcia podłużne to znak, że dieta, którą stosujesz, jest zbyt uboga w składniki odżywcze. W obu przypadkach warto ograniczyć spożywanie niskiej jakości pokarmów i wprowadzić do swojego jadłospisu warzywa i owoce oraz produkty zawierające dużo białka. Zarówno w przypadku pęknięć poprzecznych, jak i pionowych należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem.

Niektóre osoby rodzą się już z takim językiem, a w ich przypadku zmarszczki i pęknięcia przeważnie niczego szczególnego nie oznaczają.

Białe, pojedyncze plamy na języku

Leukoplakia objawia się charakterystycznymi, zgrubiałymi smugami o białym odcieniu na błonach śluzowych, w tym także na języku. Przyczynami tej dolegliwości są głównie palenie tytoniu, alkohol, częste spożywanie pokarmów z ostrymi przyprawami lub długotrwałe podrażnianie błon śluzowych przez protezę zębową, korony, wypełnienia, lub ostre krawędzie zębów. Leukoplakia może się również objawiać wrażliwością na dotyk i temperaturę okolic dotkniętych zmianami.

Leczenie polega przede wszystkim na wyeliminowaniu źródła podrażnień. Czasami okazuje się konieczna interwencja chirurgiczna. Białe plamy na języku mogą niekiedy przekształcić się w zmiany nowotworowe, dlatego w niektórych okolicznościach lekarz może zlecić badania tkanki (biopsja) w tym kierunku.

Uporczywe czerwone zmiany na języku

Jeśli na języku zauważysz czerwone zmiany, które nie ustępują po kilku tygodniach, mogą one oznaczać chorobę nowotworową. Na raka języka chorują najczęściej osoby starsze i palacze tytoniu. Chorobę może również wywołać wirus HPV.

Jeśli na swoim języku zauważysz takie uporczywe zmiany, wówczas koniecznie skontaktuj się z lekarzem!

Zaczerwieniony koniuszek języka

Zaczerwieniony koniuszek języka może oznaczać deficyt niacyny, lecz bardzo często jest on objawem dolegliwości emocjonalnych i pojawia się w przypadku przewlekłego stresu, smutku, przygnębienia lub lęku.

Żółty nalot na języku

Żółty nalot na języku najczęściej wynika z zaniedbań higienicznych, choć w niektórych przypadkach może on oznaczać wrzody żołądka i dwunastnicy oraz choroby wątroby i dróg żółciowych. W przypadku uporczywego nalotu na języku, pomimo dbałości o higienę jamy ustnej, warto wykonać morfologię i inne podstawowe badania laboratoryjne krwi (w tym próby wątrobowe) w celu wykluczenia poważnych problemów zdrowotnych.

Warto dodać, że żółty nalot na języku dość powszechnie występuje w efekcie stosowania antybiotyków. Tymczasowa zmiana koloru języka na żółty może również wystąpić w efekcie spożywania niektórych pokarmów i przypraw (np. kurkuma) lub picia dużych ilości kawy lub mocnej herbaty.

Bibliografia:

1 - Healthline - What Causes Strawberry Tongue?

2 - Reader's Digest - 9 Surprising Secrets Your Tongue Can Reveal About Your Health.